تأثير تغيير كاربري‌ اراضي بر برخي ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي خاك (مطالعه موردي: بانه)

تغييرات غير‌علمي و نا‌آگاهانه كاربري اراضي داراي اثراتي منفي بر ويژگي‌هاي مطلوب فيزيكي و شيميايي خاك مي‌باشد. در ‏اين پژوهش تأثير تغيير كاربري اراضي بر برخي ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك ارزيابي شده است. بدين منظور در ‏سه ‏كاربري مرتع، جنگل و اراضي زراعي در منطقه بانه استان كردستان سه ايستگاه به‌طور تصادفي انتخاب ‌شد. در هر ‏ايستگاه با ‏كاربري معين، از دو عمق 150 و 3015 سانتي‌متري خاك نمونه‌هايي دست‌خورده و دست‌نخورده در سه ‏تكرار برداشت شده ‏و در آزمايشگاه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تأثير تغيير كاربري اراضي بر درصد شن، سيلت و رس ‏چندان مشخص و معني‌داري نمي‌باشد. اين در حالي است كه تغيير كاربري اراضي سبب ‏افزايش جرم مخصوص ظاهري، كاهش ‏تخلخل، كاهش هدايت هيدروليكي خاك و كاهش پايداري خاكدانه‌ها شده است. بيشترين درصد خاكدانه‌هاي درشت (- 80.25 ‏ميلي‌متر) در جنگل و بيشترين درصد خاكدانه‌هاي ريز (0.250.053 ميلي‌متر) نيز در اراضي زراعي مشاهده گرديد. تغيير ‏كاربري اراضي همچنين موجب افزايش هدايت الكتريكي و واكنش خاك شده و با افزايش عمق ‏مقدار آنها نيز افزايش يافته ‏است. نتايج اين پژوهش همچنين نشان داد كه تغيير كاربري اراضي داراي تأثير معني‌دار و كاهشي بر مقدار كربن آلي خاك مي‏باشد. با توجه به نتايج به‌دست آمده متوسط كربن آلي در كاربري جنگل معادل 4.99 درصد و در اراضي ‏زراعي و مراتع به‌ترتيب معادل 2.26 و 1.79 درصد مي‌باشد. در مجموع نتايج كلي بيان‌گر آن است تغيير كاربري اراضي مي‌تواند با تغيير ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك موجب ‏كاهش كيفيت خاك و افزايش تخريب آن گردد.