بررسي شاخص هاي كارايي و نقش مخازن تاخيري در كنترل سيلاب خروجي از حوضه (مطالعه موردي: حوضه جعفرآباد استان گلستان)

مهار سيلاب با استفاده از مخازن تأخيري تاثير مستقيم و سريعي بر سيلاب مي‌گذارد. هدف از اين تحقيق بررسي شاخص‌هاي كارايي مخازن تأخيري و تاثير آنها بر كاهش دبي اوج و حجم سيلاب در حوضه‌ جعفرآباد استان گلستان است. براي اين منظور فرآيند بارش رواناب و رونديابي سيلاب در مخازن با استفاده از نرم‌افزار HECHMS شبيه‌سازي گرديد. مدل تحت چهار سناريو مختلف (بدون مخزن و با مخزن خالي، نيمه‌پر و پر) و براي دوره بازگشت‌هاي مختلف 2 تا 100 سال اجرا گرديد. تحليل آماري نتايج بر اساس آزمون تجزيه واريانس يك طرفه صورت گرفت. به منظور بررسي اثر مخزن بر سيلاب ورودي به مخزن (كارايي مخزن)، از دو شاخص نرخ تضعيف سيلاب و نسبت ذخيره استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه احداث مخازن تأخيري موجب تأخير در زمان وقوع دبي اوج و كاهش دبي اوج و حجم سيلاب خروجي از مخزن گرديد ولي اين كاهش‌ها از نظر آماري معني‌دار نبود. اثر مخزن با افزايش دوره بازگشت سيلاب كاهش يافت. حداكثر ميزان كاهش حجم سيلاب براي مخزن خالي، نيمه‌پر و پر به ترتيب 1/61، 2/33 و 8/0 درصد و براي دبي پيك به ترتيب 9/63، 8/32 و 6/6 درصد بود. حداكثر نرخ تضعيف سيلاب براي مخازن در شرايط خالي، نيمه‌پر و كاملاً پر به ترتيب 26، 19 و 7 درصد و حداكثر نسبت ذخيره براي مخزن خالي و نيمه‌پر به ترتيب 14 و 5 بود كه نشان‌دهنده كارايي مخازن در كنترل سيلاب است. نتايج نشان داد كه كارايي مخزن در كنترل سيلاب فقط به حجم مخزن و ميزان سيلاب بستگي ندارد.