بررسي آزمايشگاهي تأثير لايه‌هاي درشت منفذ پيوسته و ناپيوسته در انتقال محلول در خاك

يكي از مكانيزم‌هاي انتقال مواد محلول در خاك، جريان ترجيحي يا جريان از مسير‌هاي درشت منفذ است. در اين تحقيق، براي بررسي تأثير مسير‌هاي درشت منفذ در انتقال محلول، از سه توده خاك حاوي 3 درصد رس، 2/4 درصد سيلت و 8/92 درصد شن در مخزني به طول 200، عرض 100 و ارتفاع 45 سانتي‌متر استفاده شد. توده خاك اول به صورت همگن (بدون مسير درشت منفذ)، توده خاك دوم حاوي خاك و لايه‌هايي به ضخامت 5 سانتي‌متر از سنگريزه‌هايي به قطر 2 تا 4 ميلي‌متر از سطح تا كف (داراي لايه‌هاي درشت منفذ پيوسته) و توده خاك سوم حاوي خاك و لايه‌هايي به ضخامت 5 سانتي‌متر از سنگريزه‌هايي به قطر 2 تا 4 ميلي‌متر از سطح تا عمق 35 سانتي‌متري (داراي لايه‌هاي درشت منفذ ناپيوسته) تهيه شد. انتقال محلول سديم كلريد در اين سه توده خاك آزمايش و با نرم‌افزار GeoStudio شبيه‌سازي شد. محلول انتخابي در توده خاك داراي لايه‌هاي درشت منفذ پيوسته در مقايسه با توده خاك بدون لايه درشت منفذ، 27 درصد سريع‌تر انتقال يافت و غلظت‌هاي اوج محلول رخنه شده نيز زودتر مشاهده شد. تأثير قابل توجهي در سرعت انتقال محلول در لايه‌هاي درشت منفذ ناپيوسته مشاهده نشد. نرم‌افزار GeoStudio با ضريب تعيين بيش از 89/0 و مقادير جذر ميانگين مربعات خطاي كم‌تر از 25/0 انتقال محلول سديم كلريد را به طور رضايت‌بخشي شبيه‌سازي كرد.