واكاوي جايگاه حقوق طبيعي فرد در قانون اساسيِ مشروطه

A SURVEY ON THE PLACE OF NATURAL INDIVIDUAL RIGHTS IN CONSTITUTION

حقوق فردي يكي از مهم‌ترين مباحث در انديشۀ سياسي و نيز حقوقي جديد است. با تعريف حقوق طبيعي براي فرد، جايگاه آن در نظام‌هاي سياسي و فكري متحول شد و مسائلي چون آزادي فردي، آزادي بيان، آزادي اجتماعات، برابري سياسي و اجتماعي و نظاير آن در صدر اصولي قرار گرفت كه قوانين اساسي كشورها با آن نوشته مي‌شد. در ايران نيز، ورود مفاهيم جديد، از دورۀ قاجار، ابتدا در نوشته‌هاي سياسي و انتقادي، و در نهايت، در متممِ قانونِ اساسيِ مشروطه تبلور يافت. متممِ قانون اساسي، ذيل عنوانِ «حقوقِ ملّت» به اين آزادي‌ها پرداخت. حقوق فردي در عصر مشروطيت، خود ذيل گفتمان فراگير قانون‌خواهي كه در مشروطيت تبلور يافته بود قرار داشت. مفاهيمي چون آزادي و برابري، دال‌هايي بودند كه در مفصل‌بندي با دال قانون‌خواهي و مشروطه در گفتمان مشروطه‌خواهي قرار گرفتند. در اين مقاله، با استفاده از روش گفتمان لاكلا و موف، اين مفصل‌بندي بررسي مي‌شود. فرضيۀ اين مقاله آن است كه فرضيۀ اصلي اين مقاله آن است كه گسترش انديشۀ آزادي و برابري پيش از مشروطه، نقش مهمي در شكل‌گيري گفتمان مشروطه‌خواهي داشت و در عصر مشروطه مناقشه‌هايي بر سرِ نسبتِ آن با حقوقِ شرع ايجاد شد.

Individual rights are one of the most important topics in new political and legal thought. Definition of natural rights for individuals transformed the place of these rights in the political and intellectual systems, and issues such as: individual freedoms, freedom of speech, freedom of assembly, political and social equality, and so on were placed at the top of principles of different countries’ constitutions. In Iran, too, new concepts have emerged since the Qajar era. First, this happened in political and critical writings, and finally in the supplementary of the Persian Constitution. The principles supplementary to the Constitution have addressed these freedoms under the section of “Nation Rights”. Individual rights in the constitutional era were subjected to the comprehensive discourse of legal positivism which had emerged during the constitutional era. In the articulation, concepts like freedom and equality were signifiers that were placed along with other signifiers like legal positivism and constitutionalism in the discourse of constitutionalism. In the present paper, this articulation is investigated through Laclau and Mouffe’s discourse theory. The main hypothesis of this paper is that the development of the idea of freedom and equality before the constitutional revolution played an important role in the formation of the discourse of constitutionalism, and that conflicts arose over its relation to religious law during the constitutional era.