تخصيص عناصر غذايي در اندام‌هاي هوايي و زيرزميني گونه Artemisia aucheri در شدت‌هاي مختلف چراي دام (مطالعه موردي: مراتع دامنه جنوب شرقي سبلان)

Nutrient allocation in the aerial and underground organs of Artemisia aucheri under different grazing intensities (Case study: rangelands on the southern slope of Sabalan)

چراي دام عمومي‌ترين نوع كاربري مراتع بوده و مي‌تواند بر تركيب پوشش گياهي مرتع، توليد خالص اوليه، نسبت اندام‌ هوايي به ريشه و چرخه عناصر غذايي موثر باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير شدت‌هاي مختلف چراي دام بر تخصيص عناصر غذايي فسفر، كلسيم، سديم و پتاسيم در اندام‌هاي هوايي و زيرزميني Artemisia aucheri در مراتع ييلاقي دامنه جنوب شرقي سبلان انجام شد. در اين پژوهش از نمونه‌برداري تصادفي-سيستماتيك استفاده شد. در هر شدت چرايي 3 ترانسكت 200 متري به‌صورت موازي با يكديگر مستقر شدند. سپس در امتداد هر ترانسكت پلات‌هاي يك مترمربعي به فواصل 50 متر مستقر شد. در هرپلات، نمونه‌برداري از اندام‌هاي هوايي و زيرزميني صورت گرفت. نتايج تجزيه واريانس تخصيص عناصر غذايي مورد بررسي در گونه A.aucheri نشان داد كه فسفر و كلسيم اندام‌هاي هوايي در سطح پنج درصد تحت تأثير شدت‌هاي مختلف چرايي قرار گرفتند. همچنين سديم و كلسيم اندام‌هاي زيرزميني در سطح يك درصد داراي اختلاف معني‌داري بودند. نتايج اين تحقيق و ارتباط بين تخصيص عناصر غذايي و چراي دام، مي‌تواند در شناخت و مديريت چراي دام و مرتع بكار رود.

Livestock grazing is the most common type of rangeland uses that can affect the composition of rangeland vegetation, net primary production, stem to root ratio, and nutrient cycle. This research was conducted to study the impacts of various grazing intensities on nutrient allocation of phosphorus, calcium, sodium, and potassium in aerial and underground biomass of Artemisia aucheri in the summer rangelands on the southeast slope of the Sabalan. In this study, a systematic-random sampling was employed. Three parallel transects of 200 m length were established in each grazing intensity. Then along each transect, one square meter plots with 50 m intervals were established to collect the aerial and underground biomass. Analysis of variance revealed that the allocation of phosphorus and calcium of the aerial organs were significantly affected by different grazing intensities. In addition, sodium and calcium of underground organs were significantly different at 1% level. The results of this research and the effect of different grazing intensities on nutrient allocation could be used in the identification and management of livestock grazing and rangelands.