پيش‌بيني پراكنش گونه Artemisia sieberi Besser تحت تأثير تغيير اقليم در مراتع استپي و نيمهاستپي ايران توراني

درك تأثير تغيير اقليم روي پراكنش گونه هاي گياهي براي مديريت و حفاظت پايدار از مراتع به ويژه در بوم نظام هاي مناطق خشك و نيمه خشك كه به دليل حساسيت و شكنندگي در برابر تغييرهاي اقليمي، به سادگي در معرض بياباني شدن قرار مي گيرند، ضروري است. به دليل پيچيدگي سامانه هاي طبيعي و پديده تغيير اقليم، براي درك تأثير تغيير اقليم بر آشيان بالقوه گونه ها مدل هاي پراكنش گونه اي به كار مي روند. در بررسي حاضر از پنج خوارزميك (الگوريتم) مدل سازي از قبيلشبكه عصبي مصنوعي، بوستينگ تعميم يافته، تحليل طبقه بندي درختي، رگرسيون تطبيقي چند متغيره و بيشينه بي نظمي براي پيش بيني پراكنش فعلي و آينده گونه Artemisia sieberi Besser در منطقه ايران مركزي استفاده شد. پس از ايجاد مدل اجماعي به صورت ميانگين احتمال پيش بيني شده پراكنش حاصل از مدل هاي مجزا، سناريوهاي انتشار گازهاي گلخانه اي بدبينانه و خوش بينانه مدل هاي اقليمي CCSM4 و NorESM1ME مربوط به سال هاي 2050 و 2070 براي بررسي روند تغييرات زمانيمكاني پراكنش ارزيابي شد. براي اين منظور لايه هاي عوامل محيطي شامل 6 متغير زيست اقليمي و دو متغير فيزيوگرافي به عنوان ورودي مدل هاي پراكنش گونه اي به كار رفت. از بين متغيرهاي محيطي، ارتفاع، مجموع بارندگي سالانه، شاخص ايزوترماليتي و شيب بيشترين تأثير را در تناسب رويشگاه گونه داشتند. ارزيابي مدل سازي نشان داد كه مدل بوستينگ تعميم يافته نسبت به ساير مدل ها و پيش بيني اجماعي نسبت به مدل هاي مجزا پيش بيني درست تري براي تعيين رويشگاه اقليمي داشت. بيشترين احتمال حضور گونه در مناطق دشتي و كم شيب با ارتفاع 2000-1000 متر و بارندگي سالانه 200-100 ميليمتر است. بررسي سناريوهاي تغيير اقليم نشان داد كه در سال 2070 نسبت به 2050، رويشگاه گونه به مقدار زيادتري كاهش خواهد يافت كه گسترش مناطق بياباني را به دنبال خواهد داشت. نتايج پژوهش حاضر مي تواند براي برنامه ريزي هاي حفظ رويشگاه درمنه دشتي از بياباني شدن و همچنين احياء و بازسازي آن در بخش وسيعي از كشور به كار رود.