امكان‌سنجي نگهداري بذرهاي شب‌خسب (Albizia julibrissin Durazz) در شرايط فراسرد

شب خسب يكي از گونه هاي درختي نيام دار بومي جنگل هاي جلگه اي و پايين بند ناحيه هيركاني است كه به‌دليل ابتلا به بيماري قارچي دچار صدمات زيادي شده است. در اين تحقيق، امكان استفاده از فناوري فراسرد براي ذخيره سازي بذرهاي شب خسب مورد بررسي قرار گرفت.جمع‌آوري بذر از تعداد 10 پايه درختي از جنگل هاي پايين بند حوزه غرب هراز واقع در استان مازندران انجام شد. به‌منظور امكان سنجي قابليت نگهداري بذرهاي شب خسب در شرايط فراسرد از نتايج خصوصيات جوانه زني بذرهاي شب خسب در دو حالت نگهداري در شرايط فراسرد (196-درجه سانتي گراد) با چهار پيش تيمار آماده سازي شامل: ويتريفيكاسيون، گليسرول 30 درصد، كاهش رطوبت و بدون پيش تيمار به همراه تيمار شاهد (نگهداري در شرايط خشك و دماي 15 درجه سانتي گراد) استفاده شد. بذرها پس از نگهداري يك‌هفته و يك ماه در شرايط فراسرد خارج و در آب 42 درجه سانتي گراد (شوك حرارتي) قرار داده شدند. سپس براي جوانه زني درون پتري‌ديش قرار گرفته و به ژرميناتور با دماي 22+ درجه سانتي‌گراد منتقل گرديدند. ثبت و شمارش بذرهاي جوانه‌زده بصورت روزانه تا زماني كه ديگر هيچ بذري جوانه نزد انجام شد. نتايج تحليل واريانس دو طرفه و آزمون مقايسه ميانگين دانكن نشان داد كه صفات مختلف جوانه‌زني بذرهاي شب خسب در 4 پيش تيمار مربوط به فراسرد با تيمار شاهد تفاوت فاحشي نداشت. ازاين‌رو نتيجه گيري شد كه نگهداري بذرهاي شب خسب در شرايط فراسرد امكان پذير است. نتايج اين تحقيق همچنين تصريح مي كند كه بذرهاي گونه شب خسب به دليل داشتن پوسته سخت بذر و محتواي رطوبتي بسيار پايين مي توانند بدون استفاده از مواد ضدانجماد (بدون پيش تيمار) در دماي 196-درجه سانتي گراد نگهداري شوند. ازاين‌رو مي توان بدون انجام پيش تيمار نسبت به ذخيره سازي بذرهاي شب خسب در شرايط فراسرد اقدام نمود و بانك بذر فراسرد را به‌عنوان راهبردي مؤثر براي حفاظت از ظرفيت ژنتيكي اين گونه ارزشمند در سطح جنگل هاي هيركاني پيشنهاد كرد