معيار بكارت و ثيبوبت از منظر لغت، فقه و روايات

ثيبوبت و بكارت در برخي روايات در موضوع دليل اخذ شده و با نظر به ابهاماتي كه در فهم اين دو واژه در ميان واژه‌شناسان و به تبع آن فقيهان حاصل شده است، ضرورت بررسي اين دو واژه روشن مي‌شود. چالش اصلي در اين مسئله، معيار تشخيص بكارت و ثيبوبت است؛ يعني در چه صورت دختر باكره از عنوان بكارت خارج مي‌شود و ثيّب به شمار مي‌آيد و احكام فقهي‌اش تغيير مي‌كند. با توجه به كاربرد واژه «بكر» و به‌ويژه ثيّب در سؤالات راويان، لزوم فهم معناي لغوي و عرفي اين دو واژه و اهميت بررسي اينكه آيا معيار ثيبوبت از ديدگاه شرع، همان معيار لغوي است يا نه، روشن مي‌شود. اقوال لغويان در معناي بكر و ثيّب، متفاوت است و به تبع، بسياري از فقها كه معيار شرعي در اين دو واژه را همان معناي لغوي مي‌دانند، دچار اختلاف‌نظر شده‌اند. به نظر مي‌رسد با تحليل ديدگاه لغويان مي‌توان به معناي اصلي اين دو واژه پي برد تا معاني ديگر به همين معناي اصلي بازگردد. همچنين با بررسي ابواب گوناگون روايي مي‌توان فهميد كه هرچند در بيشتر مسائل فقهي، معيار لغوي موردپذيرش شرع است؛ ولي در خصوص مسئله اذن وليّ در ازدواج باكره، چند دسته روايت وجود دارد كه جمع بين آنها، ديدگاه شرع را متفاوت از عرف قرار مي‌دهد.