كليدواژه :
قاجار , چوبه كاري , گر هچيني , چهارمحال و بختياري , قلاع
چكيده فارسي :
قلعه هاي استان چهارمحال و بختياري از جمله يادگارهاي ارزشمند دوره قاجار است كه تزيينات وابسته به معماري آن همواره جلوه ويژه اي داشته است. از جمله اين آرايه ها تزيينات گر هچيني چوب است كه در قسمت هاي مختلف اين قلعه ها ب هكار رفته است. گر هچيني از جمله هنرهايي است كه در انواع تزيينات وابسته به معماري هم چون كاشي كاري، آجركاري، گچ بري، آينه كاري و به ويژه تزيينات چوبي در، پنجره، سقف، ضريح و مواردي از اين دست كاربرد داشته است. باتوجه به ناشناخته بودن و كاربرد گسترده تزيينات گر هچيني چوب در قلعه هاي اين استان كه بر اجزايي هم چون سقف، در، پنجره، شيرسر و ازاره ها ديده مي شود،
در اين پژوهش تنها گر هچيني سقف قلعه ها، به منظور شناخت نوع گر هها، مكان هاي كاربرد و مقايسه تطبيقي، مورد توجه بوده است؛ بر همين اساس پژوهش پيش رو به روش توصيفي تحليلي با بهر هگيري از مشاهدات ميداني و مطالعات كتابخانه اي انجام شده است. بر اساس عمده نتايج حاصل از اين پژوهش، در ميان قلعه هاي استان، تزيينات گر هچيني چوب تنها در سقف قلعه هاي چالشتر، دزك، جونقان، شلمزار، سورك و بارده به كار برده شده است. سيزده گره مختلف در تزيينات سق فها به كار رفته كه در اين ميان گره لوزي مربع بيشترين ميزان استفاده را داشته و تركيب هندسي اين گره ها در سقف فضاهاي داخلي به نسبت فضاهاي بيروني، پيچيدگي و ظرافت بيشتري داشته است.
چكيده لاتين :
Castles of Chahar Mahal 0and Bakhtiari province are among the most valuable memorials (monuments) of Qajar
dynasty and their archeological_ related ornament always have special manifestation. One of these ornaments is
trelliswork of wood that has been used in different parts of these castles. Trelliswork is the art that has been used
in archeological_ related ornaments such as tiling, brick working, molding, mirror working and especially wooden
decoration of doors, windows, roofs, shrines and similar cases. Considering this unknown art and the extensive
usage of wooden trelliswork ornaments in castles of Chahar Mahal and bakhtiari in roofs (ceils), doors, windows,
valves and skirtings, in this research, the trelliswork of castles roof is merely considered for recognizing different
sorts of nodes, using places and adaptive comparison; so this study has been done by analytic_ comparative method
with field observation and data collection. According to the findings among the castles of province, wooden
trelliswork ornaments were only used in the ceil of Chaleshtor, Dezak, Joneghan, Shalamzar, Surk and Bardeh
castles. Among 13 different kinds of nodes used in ceils’ ornaments Lozenge_ square node had the most function
and geometrical composition of these nodes and complexity and intricacy in internal spaces than external ones.
