اثر كود نانو كلات روي و تلقيح با قارچ مايكوريزا بر برخي خصوصيات زراعي و فيزيولوژيك گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در شرايط تنش خشكي

به منظور ارزيابي تأثير كود نانو كلات روي و تلقيح با قارچ مايكوريزا بر برخي خصوصيات زراعي و فيزيولوژيك گياه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در شرايط تنش خشكي، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه اي واقع در استان آذربايجان غربي، شهرستان نقده در سال زراعي 931392 اجرا شد. فاكتور اصلي شامل چهار سطح خشكي (آبياري بعد از 60، 110، 160 و 210 ميلي متر تبخير از تشتك كلاس A) و فاكتور فرعي شامل چهار سطح كودي (عدم مصرف كود، قارچ مايكوريزا (Glmus intraradices)، نانو كود روي و تركيب قارچ مايكوريزا + نانو كود روي) بود. صفات مورد بررسي شامل تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملكرد زيستي، عملكرد دانه، درصد روغن، محتوي پرولين و قندهاي محلول گلرنگ بود. نتايج نشان داد كه با افزايش تنش خشكي عملكرد دانه و اجزاي عملكرد (تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه) به طور معني داري كاهش يافت، ولي كاربرد منابع كودي اثرات نامطلوب ناشي از تنش خشكي را تخفيف داد، به طوري كه در تمام سطوح آبياري مصرف جداگانه نانو كود روي، مايكوريزا و كاربرد تلفيقي مايكوريزا+ نانو كود روي باعث افزايش صفات مورد بررسي گرديد. بيشترين عملكرد دانه از تيمار آبياري پس از 60 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير با كاربرد تلفيقي مايكوريزا + نانو كود روي (2588 كيلوگرم در هكتار) و كمترين مقدار آن از تيمار آبياري پس از 210 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير در شرايط عدم مصرف كود (1836 كيلوگرم در هكتار) به دست آمد. اگرچه درصد روغن با افزايش تنش خشكي كاهش يافت، اما كاربرد تلفيقي مايكوريزا+ نانو كود روي درصد روغن را به‌طور معني داري (11 درصد) نسبت به شاهد (عدم مصرف كود) افزايش داد. با افزايش تنش خشكي و كاربرد نانو كود روي و مايكوريزا ميزان قندهاي محلول و پرولين به طور معني داري افزايش يافت. به طور كلي، نتايج اين آزمايش نشان داد كه تلقيح با مايكوريزا در شرايط كمبود آب، مي تواند با توسعه سيستم ريشه اي و افزايش سطح جذب ريشه، جذب آب و عناصر غذايي را توسط گياه افزايش داده و سبب افزايش مقاومت گياه در برابر كم آبي شود، از طرف ديگر، با توجه به نقش عنصر روي در گياه، وجود مقدار كافي از اين عنصر در شرايط تنش كم آبي مي تواند از طريق تنظيم سازگاري، موجب تخفيف اثرات تنش خشكي شود.