مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تأثير كودهاي نانو كلات آهن و منگنز بر عملكرد و اجزاي عملكرد ماش تحت شرايط تنش كمبود آب

چكيده فارسي :

به‌منظور بررسي اثر محلول‌پاشي نانو كود كلاته آهن و منگنز در كاهش اثرات كمبود آب بر عملكرد دانه، عملكرد پروتئين و برخي خصوصيات كمي گياه ماش رقم پرتو، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده بر اساس طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 93-1392در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس انجام شد. در اين تحقيق تنش كم‌آبي به‌عنوان عامل اصلي در سه سطح شامل بدون قطع آبياري (آبياري مطلوب)، قطع آبياري در مرحله زايشي (تشكيل پنجمين برگ سه برچه‌اي، گل‌دهي) تا وقتي‌كه 70% ظرفيت زراعي تخليه گردد، قطع آبياري در مرحله رويشي (ارتفاع 1612 سانتي‌متري، رشد اوليه) تا وقتي‌كه 70% ظرفيت زراعي تخليه گردد و محلول‌پاشي به‌عنوان عامل فرعي در 10 سطح شامل تيمار بدون محلول‌پاشي، محلول‌پاشي آب خالص (مقطر)، محلول‌پاشي كودهاي نانو كلات شامل: آهن يك در هزار، آهن سه در هزار، منگنز 1.5 در هزار، منگنز سه در هزار، آهن يك در هزار + منگنز 1.5 در هزار، آهن يك در هزار + منگنز سه در هزار، آهن سه در هزار و منگنز 1.5 در هزار و آهن سه در هزار و منگنز سه در هزار در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه اثر كمبود آب و محلول‌پاشي نانو كلات آهن و منگنز بر اكثر صفات مورد بررسي در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. در ميان سطوح تنش كم‌آبي، كم‌ترين ميزان عملكرد و اجزاي عملكرد براي اكثر صفات مورد مطالعه، اعمال تنش در مرحله زايشي و بيش‌ترين مقدار آن در تيمار شاهد (آبياري مطلوب) مشاهده شد. نتايج نشان داد كه محلول‌پاشي سطوح مختلف نانو كلات آهن و منگنز در مراحل رويشي و زايشي موجب افزايش ميزان عملكرد و اجزاي عملكرد خصوصاً در مرحله‌ي رشد رويشي شد حال آن‌كه تيمار شاهد محلول‌پاشي (بدون محلول‌پاشي) كم‌ترين ميزان عملكرد و اجزاي عملكرد را داشت. همچنين، اثرات متقابل نانو كلات آهن و منگنز و سطوح مختلف تنش كمبود آب بر همه‌ي صفات مورد مطالعه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. قطع آبياري در مرحله زايشي موجب كاهش و استفاده از نانو ذرات به‌ويژه تيمار نانو كلات 1 در هزار آهن + 3 در هزار منگنز موجب افزايش ميزان عملكرد دانه (1765 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد پروتئين (519.2 كيلوگرم در هكتار) گرديد. بنابراين، به‌نظر مي‌رسد عوارض جانبي ناشي از كمبود آب مي‌تواند با محلول‌پاشي نانو كلات آهن و منگنز كاهش يابد.