تأثير تنش رطوبتي بر خصوصيات رشدي سه جمعيت زيره سياه (Bunium persicum Bioss) در سال اول رشد

كمبود بارندگي و نامنظم بودن نزولات جوي در مناطق رشد زيره سياه، اين گياه را در طي دوره رشد و به‌ويژه در سال اول رشد آن با مشكل مواجه مي‌كند. از اين رو به منظور بررسي اثرات تنش خشكي بر سه جمعيت زيره سياه، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در بهار سال 1393 انجام شد. در اين آزمايش گياهان يك ساله سه جمعيت زيره سياه (كوهبنان، سيرجان و كلات) در معرض سه سطح تنش رطوبتي (100، 75 و 50 درصد ظرفيت زراعي) قرار گرفتند و در اواسط خرداد ماه ارتفاع بوته و ريشه، وزن خشك اندام هوايي و ريشه، نسبت وزن خشك اندام هوايي به ريشه، قطر غده و درصد غده‌دهي اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه تنش خشكي اثر معني‌داري بر ويژگي‌هاي مورد بررسي به‌جز طول ريشه و نسبت وزن خشك اندام هوايي به ريشه داشت. ارتفاع بوته در جمعيت كوهبنان و سيرجان در شرايط 75 درصد ظرفيت زراعي نسبت به شاهد (100 درصد ظرفيت زراعي) 15 درصد كاهش يافت، در حالي‌كه در جمعيت كلات اين كاهش 24 درصد بود. طول ريشه در جمعيت كوهبنان، سيرجان و كلات به‌ترتيب 9، 20 و 66 درصد در شرايط 75 درصد زراعي نسبت به شاهد نيز كاهش نشان داد. در سه جمعيت فقط در شرايط عدم تنش رطوبتي، غده تشكيل شد و گياهان رشديافته در شرايط 75 درصد ظرفيت زراعي غده‌اي توليد نكردند. در جمعيت كوهبنان و كلات كاهش آبياري تا 75 درصد ظرفيت زراعي تأثيري بر وزن خشك اندام هوايي نداشت، در حالي‌كه در جمعيت سيرجان وزن خشك اندام هوايي در تنش 75 درصد ظرفيت زراعي، 30 درصد نسبت به شاهد كاهش يافت. نسبت وزن خشك اندام هوايي به ريشه در جمعيت كوهبنان و كلات در تيمار 75 درصد ظرفيت زراعي نسبت به تيمار شاهد اختلاف معني‌داري نداشت، در صورتي‌كه در جمعيت سيرجان 48 درصد كاهش يافت. بررسي ضرايب همبستگي نشان داد كه كليه ويژگي‌هاي اندازه‌گيري شده به‌استثناي درصد غده‌دهي با نسبت وزن خشك اندام هوايي به ريشه همبستگي مثبت و معني‌داري داشتند.