اثر حاصلخيزكننده‌هاي آلي و شيميايي بر صفات مؤثر بر درصد جذب نور و عصاره‌ي گياه دارويي شاهدانه (Cannabis sativa L.) در بيرجند

فراهمي مواد غذايي مورد نياز گياه و توانايي بهره‌مندي هرچه بيشتر از نور محيط، بر رشد و سنتز مواد مؤثره‌ي گياهان دارويي اهميت دارد. جهت بررسي تأثير سطوح مختلف كودهاي دامي و شيميايي بر صفات مؤثر بر جذب نور و عصاره‌ي الكلي گياه دارويي شاهدانه، آزمايشي در سال‌هاي زراعي 1393 و 1394 به‌صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه‌ي تحقيقاتي دانشكده‌ي كشاورزي دانشگاه بيرجند انجام گرفت. تيمارهاي مورد آزمايش شامل كود دامي (صفر، 10، 20 و 30 تن در هكتار كود گاوي پوسيده شده) به‌عنوان كرت اصلي و كود نيتروژن (صفر، 50 و 100 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار از منبع كود اوره) به همراه كود فسفر (صفر و 80 كيلوگرم فسفر خالص در هكتار از منبع كود سوپرفسفات تريپل) به‌صورت فاكتوريل به‌عنوان كرت فرعي بودند. صفات اندازه‌گيري شده در اين تحقيق شامل ارتفاع و قطر ساقه، سطح و تعداد برگ، درصد نيتروژن برگ، درصد جذب نور، وزن خشك برگ و ساقه، درصد عصاره الكلي برگ و دانه بودند. نتايج آزمايش نشان داد كه جذب نور بيشترين همبستگي را به‌ترتيب با تعداد برگ (**0.676)، ارتفاع ساقه (**0.621)، نيتروژن برگ (**0.543) و قطر ساقه (**0.481) داشت. افزايش وزن خشك برگ و ساقه تحت تأثير كود دامي، نيتروژن و فسفر در افزايش درصد عصاره الكلي برگ و دانه مؤثر بود. كاربرد 30 تن در هكتار كود دامي و 100 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به‌ترتيب با 20.12 و 20.22 درصد، بيشترين محتواي عصاره الكلي برگ شاهدانه را توليد نمودند. بيشترين عصاره الكلي دانه در تيمار تلفيقي 30 تن در هكتار كود دامي به همراه 80 كيلوگرم فسفر در هكتار به‌دست آمد. درمجموع يافته‌هاي اين تحقيق نشان داد كه در سطوح صفر، 10 و 20 تن در هكتار كود دامي با افزايش سطح نيتروژن، جذب نور در شاهدانه افزايش يافت و در تيمار 30 تن در هكتار كود دامي، كاربرد نيتروژن تا سطح 50 كيلوگرم در هكتار، جذب نور توسط گياه را افزايش داد و با افزايش بيشتر سطح نيتروژن، جذب نور در شاهدانه كاهش يافت. كود دامي 30 تن در هكتار با تأمين فسفر و نيتروژن مورد نياز گياه جهت افزايش عصاره الكلي برگ و دانه مي‌تواند در كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفر و نيتروژن در شاهدانه مؤثر باشد.