اثر كم‌آبياري و تراكم يولاف وحشي (Avena ludoviciana) بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم

با توجه به محدوديت منابع آب و تاثير منفي كمبود آب و رقابت علف‌هاي هرز بر عملكرد گندم، بررسي خصوصيات گياه گندم تحت تاثير كمبود آب و رقابت علف هرز از اهميت خاصي برخوردار است. آزمايش مزرعه‌اي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي به منظور بررسي تاثير كم‌آبياري (سه رژيم آبياري مشتمل بر تأمين 100، 80 و 60 درصد نياز آبي گندم به‌عنوان عامل اصلي) و تراكم علف هرز يولاف وحشي (چهار تراكم يولاف شامل تراكم صفر، 20، 40 و 80 بوته در متر مربع به‌عنوان عامل فرعي) در مركز تحقيقات كشاورزي استان سمنان (شاهرود) انجام شد. نتايج نشان داد كه اثر كم‌آبياري و افزايش تراكم يولاف بر تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، طول سنبله، ارتفاع بوته، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت و بهره‌وري آب معني دار بود. كاهش ميزان آب مصرفي به 60 درصد نياز آبي به‌ترتيب كاهش 38.59 و 11.64 درصدي عملكرد دانه و بيولوژيك گندم در تراكم 80 بوته يولاف در متر مربع را به دنبال داشت. افزايش تراكم يولاف تا 20 بوته در متر مربع تاثير معني‌داري بر عملكرد دانه و بيولوژيك گندم نداشت در حالي‌كه افزايش تراكم به 80 بوته در متر مربع در رژيم كم‌آبياري تأمين 60 درصد نياز آبي موجب كاهش 52.3 و 26.2 درصدي عملكرد دانه و بيولوژيك نسبت به شاهد (100% نياز آبي) و تراكم صفر يولاف شد. تعداد سنبله در واحد سطح همبستگي مثبت و معني‌داري (r=0.97) با عملكرد داشت. همچنين نتايج نشان داد كه كم‌آبياري به ميزان تأمين 80 درصد نيازآبي گندم علي‌رغم كاهش 9 درصدي عملكرد دانه با صرفه‌جويي 12 درصدي آب موجب افزايش 4.6 درصدي بهره‌وري آب (نسبت عملكرد دانه به آب مصرفي) نسبت به شرايط مطلوب رطوبتي شد در حالي‌كه با كاهش ميزان آب آبياري به 60 درصد نياز آبي، بهره‌وري آب نسبت به شرايط مطلوب رطوبتي 13.6 درصد كاهش يافت. آزمايش حاضر نشان داد كه امكان دارد كاهش ميزان آب به 80 درصد نياز آبي در شرايط محدوديت منابع آبي بتواند ضمن صرفه‌جويي در مصرف آب به ثبات توليد نيز در اين شرايط كمك نمايد.