تاثير محلول‌پاشي ساليسيليك اسيد بر كارآيي مصرف آب در جو در شرايط قطع آبياري

به منظور بررسي تاثير ساليسيليك اسيد بر كارآيي مصرف آب و برخي خصوصيات فيزيولوژيكي جو در شرايط تنش خشكي، آزمايشي در سال زراعي 1396 به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزارع كيذور واقع در شهرستان سبزوار انجام شد. تيمارها شامل آبياري در دو سطح قطع آبياري (قطع آبياري از مرحله آبستني (كد 49 زادوكس) تا برداشت) و آبياري كامل و تيمار محلول‌پاشي ساليسيليك اسيد در چهار سطح صفر (شاهد)، دو، چهار و شش ميلي‌مولار در مرحله ساقه‌دهي (كد 39 زادوكس) روي جو اجرا شد. نتايج نشان داد كه در هر دو شرايط آبياري كامل و قطع آبياري بيشترين تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيكي در متر مربع به‌ترتيب در تيمار محلول‌پاشي دو تا شش ميلي‌مولار سالسيليك اسيد و كمترين آن مربوط به تيمار شاهد بود. كمترين كارايي مصرف آب (0.38) در شرايط قطع آبياري و بدون مصرف ساليسيليك اسيد حاصل شد و با مصرف ساليسيليك اسيد تا شش ميلي‌مولار كارايي مصرف آب افزايش يافت. همچنين با افزايش مصرف ساليسيليك اسيد در شرايط قطع آبياري در مقايسه با آبياري كامل، كارايي مصرف آب افزايش بيشتري يافت. كمبود آب از يك طرف با تأثير بر ساختار غشاي سلول سبب افزايش نفوذپذيري غشا نسبت به يون‌ها و ماكرو مولكول‌ها شد (نشت الكتروليت برگ در شرايط آبياري كامل و قطع آبياري به‎ترتيب 0.45 و 0.58 بود) و از طرف ديگر، با افت شاخص كلروفيل، فتوسنتز را كاهش داد كه در نهايت كاهش عملكرد و اجزاي آن را به همراه داشت. از طرفي، اسيد ساليسيليك موجب تعديل تنش خشكي از طريق كاهش نشت يوني (عدم مصرف و مصرف سالسيليك اسيد شش ميلي‌مولار در شرايط قطع آبياري به‌‎ترتيب 0.61 و 0.38 بود)، افزايش غلظت پرولين و شاخص كلروفيل در نتيجه بهبود عملكرد دانه گندم در شرايط قطع آبياري در مقايسه با آبياري كامل گرديد.