ارزيابي پايداري ژنتيكي برخي از صفات زراعي هيبريدهاي سيب‌زميني تحت شرايط آب و هوايي مختلف

اين پژوهش به‌منظور دستيابي به هيبريدهاي مناسب از نظر صفات زراعي با شرايط اقليمي مناطق توليد سيب‌زميني كشور اجرا شد. تعداد 20 هيبريد سيب‌زميني همراه با پنج رقم تجاري (ساوالان، آگريا، كايزر، لوتا و ساتينا)، در آزمايشي بر اساس طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه‌هاي تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي اردبيل، خراسان رضوي، كرج، اصفهان و همدان در سال 94-1395 ارزيابي گرديدند. در طول دوره‌ي رشد و پس از برداشت محصول برخي از صفات از جمله ارتفاع بوته، تعداد روز تا غده‌زايي، تعداد ساقه اصلي در بوته، تعداد و وزن غده در بوته، عملكرد غده كل و درصد ماده خشك غده اندازه‌گيري شدند. نتايج تجزيه واريانس مركب صفات مورد ارزيابي نشان داد كه بين هيبريدهاي سيب‌زميني از لحاظ تمام صفات اختلاف معني‌دار وجود دارد و اثر متقابل هيبريد × محيط در صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا غده‌زايي، تعداد و وزن غده در بوته، عملكرد غده كل و درصد ماده خشك غده معني‌دار بود. هيبريدهاي 5، 9، 17 و 19 بيشترين عملكرد غده كل و هيبريد 20 و رقم ساتينا داراي كمترين وزن غده در بوته بودند. در تجزيه عامل‌ها، 3 عامل مستقل از هم 75.74 درصد از تنوع را توجيه نمودند. عامل اول, عامل عملكرد عامل دوم، عامل غده‌زايي و عامل سوم عامل ساختاري بوته نام‌گذاري شد. سه عامل اول براي گروه‌بندي هيبريدها مورد استفاده قرار گرفتند. هيبريدهاي 5، 17 و 19 به‌عنوان هيبريد برتر انتخاب گرديد. هيبريدهاي 1، 3 و 20 با دارا بودن بيشترين درصد ماده خشك براي فرآوري (چيپس) قابل توصيه مي‌باشد. صفت وزن غده در بوته و تعداد غده در بوته داراي بيشترين شاخص پيشرفت ژنتيكي، وراثت‌پذيري، ضريب تغييرات ژنتيكي و فنوتيپي بودند. لذا، مي‌توان اين صفات را در برنامه‌هاي اصلاحي از طريق گزينش بهبود داد.