مقايسه مقادير درجه روز رشد (GDD) گندم با استفاده از داده هاي ساعتي و روزانه دما در دو نمونه اقليمي ايران

دما متغير هواشناسي مهمي در بررسي فرايندهاي رشد ونمو گياهي بوده و از اين رو بررسي آن در مقياس هاي زماني كوتاه سبب برآورد دقيق تري از نياز حرارتي مي گردد. در اين پژوهش نياز حرارتي گندم آبي پاييزه در دو نمونه اقليمي ايران (پارس آباد مغان و داراب فارس) با استفاده از داده هاي سه ساعتي دما در تركيب با مدل هاي برآورد ساعتي و داده هاي روزانه به طور همزمان برآورد شد. معادله درجه روز پايه به دو روش دماي حداكثرحداقل و ميانگين محاسبه گرديد. نتايج حاصله نشان داد كه اقليم، روش محاسبه درجه روز رشد پايه و آستانه هاي دمايي تأثير مهمي در محاسبه درجه روز رشد (GDD) دارند. در مناطق با دماي حداكثر بالاتر از آستانه هاي تعريف شده، استفاده از روش حداقلحداكثر نسبت به روش ميانگين برتري داشت. نتايج نشان داد كه 2 مدل مبتني بر داده هاي روزانه اختلاف معني داري با يكديگر نداشتند، اما اختلاف معني داري بين مدل هاي ساعتي و روزانه مشاهده شد (متوسط دوره رشد به ازاي هر روز براي مدل ساعتي، روش حداقلحداكثر و ميانگين به ترتيب برابر با 12.012، 12.498، 12.679 درجهروز). آستانه هاي دمايي نيز در رابطه با دماي حداكثر و حداقل تعريف شدند، به اين معني كه در اقليم گرم، مقادير بالاتري از دماي حداكثر به دماي آستانه مفروض در نظر گرفته شد، ولي در اقليم سرد دماهاي حداكثر موجود نسبت به آستانه تعريف شده اختلاف كمتري داشتند. لذا ثبت داده هاي ساعتي دما يا استفاده از مدل هاي دقيق تر براي استخراج داده هاي ساعتي دما بر اساس داده هاي روزانه الزامي مي باشد. همچنين نتايج تحقيق نشان داد كه استفاده از روش ميانگين در مراحل ابتدايي رشد گندم (مراحل رويشي) به دليل دامنه شبانه روزي دماي كمتر و روش حداقلحداكثر در مراحل مياني و انتهايي (مراحل زايشي) به دليل دامنه شبانه روزي دمايي بالا، بهترين گزينه ها جهت برآورد درجهروز رشد گندم مي باشند.