تأثير مايه‌زني با باكتري استرپتومايسس و مقدار فسفر كودي بر عملكرد زيست‌توده، عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در گندم و جو

به‌طور معمول، فسفر بعد از نيتروژن مهم ترين عنصر معدني محدودكننده رشد و عملكرد گياهان زراعي محسوب مي‌شود. رايزوباكتري‌هاي حل‌كننده‌هاي فسفات مي‌توانند شكل‌هاي غيرقابل جذب فسفر در خاك را به شكل‌ قابل جذب تغيير دهند. به‌منظور بررسي تأثير مايه‌زني با باكترياسترپتومايسس‌ (Streptomyces sp.)و مقدار فسفر كودي (صفر، 4/8، 8/16، 2/25 و 6/33 ميلي‌گرم فسفر خالص در كيلوگرم خاك خشك معادل صفر، 20، 40، 60 و 80 كيلوگرم فسفر در هكتار) بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه در دو گياه گندم (رقم مرواريد) و جو (رقم صحرا)، آزمايشي در سال زراعي 94-1393 به صورت گلداني در قالب فاكتوريل با طرح پايه كاملاً تصادفي با چهار تكرار درپرديس جديد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان اجرا شد. يافته‌هاي تحقيق نشان‌دهنده‌ افزايش خطي معني‌دار عملكرد دانه گندم و جو با افزايش مقدار فسفر كودي بود. عملكرد دانه گندم و جو در هنگام عدم استفاده از كود فسفر 8/9 گرم در گلدان (معادل حدود 2352 كيلوگرم در هكتار) بود كه به ازاي مصرف هر كيلوگرم فسفر كودي، عملكرد دانه به مقدار 13/0 گرم در گلدان (معادل 26 كيلوگرم در هكتار) افزايش يافت. عملكرد دانه در مقدار مصرف 80 كيلوگرم در هكتار فسفر به 2/20 گرم در گلدان (معادل 4848 كيلوگرم در هكتار) رسيد كه نسبت به تيمار شاهد 106 درصد افزايش نشان داد. نتايج نشان داد كه افزايش عملكرد دانه در جو به‌طور عمده از طريق افزايش تعداد سنبله در بوته و تعداد سنبلچه در سنبله و در گندم به‌طور عمده از طريق افزايش تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبلچه اتفاق افتاده است و تغيير وزن دانه نقش قابل توجهي در تغيير عملكرد دانه نداشت. همچنين يافته‌هاي مطالعۀ حاضر حاكي از افزايش خطي عملكرد زيست‌توده تحت تأثير مصرف كود فسفر، مايه‌زني با باكتري و برهمكنش آن‌ها بود. نتايج به‌وضوح نشان داد كه تأثير مايه‌زني بر رشد گياه در مقادير كمتر مصرف كود فسفر بيشتر از زمانيبود كه مقدار بيشتري كود فسفر مصرف شده باشد.