رابطه الگوي نواري HMW-GS با صفات كيفيت نانوايي در لاين‌هاي اينبرد نوتركيب حاصل از تلاقي ارقام گندم زاگرس و نوراستار

امروزه بسياري از برنامه هاي اصلاحي گندم بر افزايش محتواي پروتئين دانه به منظوره بهبود كيفيت نانوايي متمركز است. در اين پژوهش ابتدا تنوع ژنتيكي موجود در سه مكان ژني GluA1، GluB1 و GluD1 در 28 لاين اينبرد نوتركيب گندم حاصل از تلاقي ارقام زاگرس و نورستار و 10 رقم تجاري با روش SDSPAGE بررسي شد. سپس ارتباط بين اين نوارها و برخي صفات مرتبط با كيفيت نانوايي مانند ميزان گلوتن ماكروپليمري، درصد رطوبت بذر، حجم رسوب زلني، وزن دانه، حجم رسوب SDS، سختي دانه، وزن هكتوليتر، درصد جذب آب، شاخص گلوتن، درصد پروتئين، حجم نان و گلوتن مرطوب با استفاده از رگرسيون چندگانه خطي مورد ارزيابي قرار گرفت. بر اساس نتايج تجزيه واريانس مولكولي، تنوع قابل ملاحظه‌اي در بين و درون دو گروه ارقام تجاري و لاين‌هاي اينبرد نوتركيب مشاهده شد. طبق نتايج تجزيه رگرسيون، آلل هاي مكان ژني GluA1، به ويژه آلل 1، بيشترين ارتباط را با صفات كيفيت نانوايي داشتند، به طوري كه اين آلل با صفات درصد پروتئين، حجم رسوب زلني، ميزان رسوب SDS، شاخص گلوتن و ميزان گلوتن ماكروپليمري رابطه مثبت و با صفت ميزان گلوتن مرطوب رابطه منفي نشان داد. آلل* 2 از اين مكان ژني با صفات وزن دانه و حجم رسوب زلني رابطه مثبت و با درصد رطوبت دانه ارتباط منفي نشان داد. آلل نول از همان مكان ژني نيز با درصد پروتئين ارتباطمنفي و با وزن دانه ارتباط مثبت داشت. آلل 12+2 از مكان ژنيGluD1با حجم نان رابطه منفي و با ميزان گلوتن ماكروپليمري رابطه مثبت نشان داد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه مهم ترين آلل مؤثر بر صفات كيفيت نانوايي، آلل 1 از مكان ژني GluA1بود كه با گلوتن مرطوب رابطه منفي و معني دار و با درصد پروتئين، حجم رسوب زلني، شاخص گلوتن و حجم رسوب SDS رابطه مثبت و معني داري داشت. اهميت كاربردي اين نتايج، امكان انجام گزينش سريع و مناسب ژنوتيپ ها در نسل هاي اوليه برنامه هاي به نژادي است.