برآورد پارامترهاي ژنتيكي برخي صفات مرفوفيزيولوژيك گندم نان با استفاده از تلاقي‌هاي داي‌آلل

به منظور برآورد پارامترهاي ژنتيكيبرخيصفات مورفوفيزلوژيك در گندم نان،شش ژنوتيپگندم و بذرهاي حاصل از تلاقي داي‌آلل يك‌‌طرفهآن ها در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 93-1392 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي ديم گچساران ارزيابي شدند. بررسي ضريب رگرسيون نشان داد كه فرضيات مدل افزايشي غالبيت براي صفات تعداد روز تا ظهور سنبله و رسيدگي فيزيولوژيك، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول خروج سنبله از برگ پرچم و وزن هزار دانه وجود نداشت. هر دو اثر افزايشي و غيرافزايشي در كنترل ژنتيكي صفات قدرت رشد گياهچه، طول دوره پر شدن دانه، محتوي كلروفيل، دماي كانوپي، طول دانه و عملكرد دانهنقش داشتند، اما سهم اثر غيرافزايشي نسبت به جزء افزايشي ارجحيت داشت. متوسط درجه غالبيت ژن ها براي اينصفات به ترتيب برابر با 1.02، 1.05، 1.32، 1.41، 1.39 و 1.62 بود كه عمل فوق غالبيت ژن‌ها را در كنترل اين صفات نشان مي دهد. نتايج حاصل از تحليل گرافيكي هيمن نشان داد كه افزايش قدرت رشد گياهچه، عملكرد دانه، طول دانه و دماي كانوپي، به وسيله آلل‌هاي مغلوب و افزايش محتوي كلروفيلتوسط آلل‌هاي غالب كنترل مي‌شود. نقش عمل غيرافزايشي و فوق غالبيت ژن ها در كنترل عملكرد دانه، نشان‌دهنده امكان استفاده از پديده هتروزيس در اصلاح اين صفت مهم در ارقام جديد گندم مي‌باشد. تلاقي‌هايDAMARA6 DAMARA-6 ICW99-0427-8AP-0AP-0AP-3AP-0AP× كوهدشت و PASTOR/2*SITTA//PBW343*2/KUKUNA× كوهدشت، با توجه به برخورداري از هتروزيس بالا و نيزبيشترين ميزان عملكرد دانه در بين ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه در اين تحقيق،جهت استفاده از پديده هتروزيسدر برنامه‌هاي اصلاح عملكرد دانه در گندم پيشنهاد مي‌‌شوند.