اثر زمان نشاكاري بر عملكرد دانه، اجزاي عملكرد و انتقال مجدد در سه رقم برنج (Oryza sativa L.) در شرايط اقليمي رودبار

به منظور ارزيابي اثر زمان نشاكاري بر عملكرد دانه و انتقال مجدد ماده خشك ارقام برنج، آزمايشي به صورت‌كرت‌‌هاي ‌خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در بهار سال 1392 در شهرستان رودبار استان گيلان اجرا شد. سه زمان نشاكاري (20 ارديبهشت، 8 و 27 خرداد) در كرت‌‌هاي اصلي و سه رقم برنج (خزر، گوهر و هاشمي) در كرت‌هاي فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه زمان نشاكاري و رقم اثر معني‌داري بر صفات ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد دانه پر، وزن هزار دانه، وزن هكتوليتر‌ و عملكرد دانه ارقام برنج داشتند. برهمكنش زمان نشاكاري و رقم بر صفات ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه و عملكرد دانه معني‌دار بود. نتايج مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه بيشترين ميزان انتقال مجدد ماده خشك مربوط به زمان نشاكاري دوم و‌ رقم گوهر‌ (به‌ترتيب 277 و 235 گرم در مترمربع) بود. با تاخير در نشاكاري، ميزان، كارآيي و سهم انتقال مجدد كاهش يافتند و كمترين ميزان اين صفات در زمان نشاكاري سوم (به‌ترتيب 51، 31 ‌و 26‌ درصد) مشاهده شد. بيشترين عملكرد دانه مربوط به رقم گوهر در زمان نشاكاري اول و دوم (به ترتيب 7653 و 7340 كيلوگرم در هكتار) بود كه دليل آن افزايش وزن هزار دانه، وزن هكتوليتر و تعداد دانه پر در خوشه بود. بر اساس نتايج اين آزمايش، به نظر مي‌رسد كه زمان نشاكاري دوم مناسب‌ترين زمان در شرايط اقليمي منطقه اجراي آزمايش باشد و در اين زمان، بيشترين عملكرد دانه را رقم گوهر توليد كرد.