برآورد هتروزيس تحمل به سرما در مرحله گياهچه اي ذرت با استفاده از برخي صفات فيزيولوژيك

حساسيت ذرت به تنش سرما طي مراحل اوليه رشد اتوتروفيك، محدوديت مهمي جهت كاشت آن در مناطق سرد به شمار مي رود. به منظور شناسايي اساس فيزيولوژيك هتروزيس تحمل به سرما در گياهچه ذرت، تغييرات برخي از صفات فيزيولوژيك در لاين‌ها و هيبريدهاي متحمل و حساس به سرما در مرحله گياهچه‌اي در دانشگاه زنجان در سال 1396  مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تأثير تيمار سرما بر صفات فلورسانس كلروفيل، محتواي رطوبت نسبي، نشت الكتروليت، محتواي كلروفيل a، محتواي كلروفيل b، كاروتنوئيدها، حجم ريشه، سطح ريشه و وزن خشك ريشه معني‌دار بود. هتروزيس نسبت به والد برتر در محتواي كلروفيل b، سطح ريشه، حجم ريشه و نشت الكتروليت در بيش تر هيبريدها مشاهده شد. كارايي هيبريد MO17×EP80 از نظر صفات فيزيولوژيك تحت شرايط تنش نسبت به بقيه هيبريدها بهتر بود. هيبريدهاي EP42×MO17 و A661×MO17 نيز رشد و گستردگي ريشه بهتري تحت شرايط تنش سرما داشتند. همبستگي معني‌دار بين مقادير هتروزيس فقط در برخي صفات كه داراي اساس ژنتيكي، فيزيولوژيك و يا نموي مشترك بودند، مانند وزن خشك ريشه و محتوي آب نسبي و يا محتواي كلروفيل b و نشت الكتروليت مشاهده شد، اما همبستگي بين مقادير هتروزيس در ساير صفات به طور كلي ضعيف بود كه نشان مي‌دهد اساس ژنتيكي هتروزيس وابسته به صفت است و احتمالاً توسط يك مكانيسم واحد كنترل نمي‌شود. وجود اختلافات معني‌دار بين ژنوتيپ‌ها در همه صفات، امكان جديدي براي بهبود تحمل به تنش سرما در يك گياه گرمسيري با استفاده از اصلاح نباتات فراهم مي‌كند.