كليدواژه :
ژانر عرفان , خوانش عرفاني , متن و حاشيه , واسازي , مكالمه‌گرايي
چكيده فارسي :
گفتمانهاي اعتقادي - اجتماعي بنا معرفت شناسي قطبي گرايانه، جهان معرفتي را در قالب نظام تقابليِ متن و حاشيه سامان داده؛ سپس حاشيه را سركوب و به غياب ميفرستند. اين رويه به اغلب نظامهاي دِلالي از جمله به ژانرهاي ادبي نيز تسرّي يافته است. از ميان ژانرهاي ادبي بخشي از كلان ژانر عرفان ايراني-اسلامي ذيل عنوان عرفان عاشقانه مواجهۀ ديگري با برساخت حاشيه و نظام تقابلي حاكم بر آن در پيش گرفته است. در اين نوشتار ضمن معرفي برساخت حاشيه و مصداق هاي آن در گفتمانهاي اعتقادي - اجتماعي رايج، قرائتهاي متمايز عرفا از آنها به همراه دلايل هركدام طبقه بندي و تفسير شده است. نتيجه نشان ميدهد كه عرفا در يك سطح با قرائتي واسازانه سه دسته از حاشيه هاي تثبيت شده، شامل انسان در معناي عام، سجده گريزان و عقل گريزان را ذيل گفتمان وحدت انگارانۀ عرفان عاشقانه و با دلايلي همچون الزام هستي شناختي وجود و حضور حاشيه ها، ضرورت هاي رابطۀ عاشقانه همچون واسطه ستيزي و مواردي مشابه از وضعيت حاشيگي خارج و به همنشيني با متن مي رساند؛ سپس در سطحي ديگر با خوانشي مكالمه اي و تعليق كنش ابژهسازي؛ از بازي تقابلي متن و حاشيه در مي گذرد. مبناي تعليق ابژه سازي در بازنمايي هاي عرفا بر يكسان انگاري مصداق هاي متن و حاشيه همچون برابري كفر و دين، دنيا و آخرت و غيره استوار است. اگرچه كاركرد خوانشهاي مذكور در بافت اجتماعي تغيير نوع و جهت رابطه با ديگري به عبارتي ديگر ايجاد هم حضوري هستي شناختي انسانها يا هم ترازي اجتماعي طرفين تعامل است، در تلقي عرفا به مثابۀ كنش هايي نمادين است كه به قصد صفر كردن فاصلۀ انسان با معشوق يا رسيدن به حال حضور انجام مي شود.
چكيده لاتين :
Socio-religious discourses, based on polarist epistemology, form the epistemic world into a system of Center and the Periphery and then subject the periphery to suppression and silence. This practice has extended to most signifying systems, including literary genres. Among the literary genres, the super-genre of Iranian-Islamic mysticism, titled love mysticism displays a different account of the construction of the periphery and the binary system governing that construction. In this paper, along with introducing the construction of the margin and its examples in the dominant Socio-religious discourses, the different accounts of the mystics are classified and interpreted with the reasons for each of them. The result shows that the mystics apply a deconstructive reading, building their argument on the unitarian discourse of love mysticism, the ontological requirement of the existence and presence of margins, the necessity of a romantic relationship, the denial of mediation, and similar reasons, to take the three fixed categories of the peripheral, including humans in the general sense, the un-prostrating, and the unreasoning, from the margins of the system to its center. Then, on another level, via a dialectical reading and the suspension of the objectifying process, they go beyond the binary of the center and the periphery. The suspension of the objectifying process in mystics’ representations is the equalization of the center and the periphery, such as the equality of disbelief and belief, the world and the hereafter, and so on. Although the function of these readings in the social context is a change ...
