تأثير تنش رطوبتي انتهاي فصل و محلول‌پاشي هيوميك‌ اسيد بر خصوصيات مورفولوژيكي، توليد و اسانس سه بوم‌گونه رازيانه (.Foeniculum vulgare L)

رازيانه (Foeniculum vulgare L.)، يكي از مهم‌ترين گياهان خانواده چتريان است كه اسانس آن در صنايع مختلف آرايشي و بهداشتي مورداستفاده قرار مي‌گيرد. با هدف ارزيابي محلول‌پاشي هيوميك اسيد و تنش رطوبتي در مراحل رشد زايشي سه بوم‌گونه‌ي رازيانه، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل اسپليت در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرديد. سطوح مختلف تنش رطوبتي (آبياري كامل، قطع آبياري از مرحله‌ي گلدهي، قطع آبياري از مرحله پر شدن دانه) و محلول‌پاشي هيوميك اسيد (عدم محلول‌پاشي و محلول‌پاشي 400 ميلي‌گرم در ليتر) به‌صورت فاكتوريل در كرت‌هاي اصلي و بوم‌گونه (اصفهان، همدان و بوشهر) در كرت‌هاي فرعي بررسي شدند. صفات موردمطالعه شامل تعداد گره، قطر ساقه، طول ميانگره دوم، تعداد چتر در ساقه‌ي اصلي و فرعي، عملكرد دانه، درصد اسانس، عملكرد و راندمان آبياري توليد اسانس بود. نتايج نشان داد كه تنش رطوبتي اثر كاهشي بر صفات موردمطالعه داشت. محلول‌پاشي هيوميك اسيد طول ميانگره و تعداد چتر در شاخه فرعي را افزايش داد. همچنين بيشترين عملكرد دانه مربوط به بوم‌گونه‌ي بوشهر با 1720.12 كيلوگرم در هكتار بود. بيشترين تعداد چتر در ساقه‌ي اصلي و شاخه‌هاي فرعي هر دو از بوم‌گونه‌ي بوشهر حاصل شد ضمن اينكه بيشترين چتر در شاخه‌هاي فرعي در آبياري كامل (61.58 عدد) به دست آمد. بيشترين ميزان درصد اسانس نيز در آبياري كامل و در بوم‌گونه‌ي اصفهان (3.8 درصد) حاصل شد. بالاترين عملكرد و راندمان اسانس در بوم‌گونه‌ي بوشهر و در شرايط آبياري كامل و محلول‌پاشي هيوميك اسيد حاصل شد. به‌طوركلي نتايج نشان داد كه در شرايط آبياري كامل، بوم‌گونه‌ي بوشهر به جهت دارا بودن عملكرد بالاتر، درصد و عملكرد اسانس بالا به همراه محلول‌پاشي هيوميك اسيد بهترين بوم‌گونه‌ بود. همچنين در شرايط تنش رطوبتي در هر دو مرحله‌ي گلدهي و پر شدن دانه بوم‌گونه‌ي بوشهر و اصفهان هر دو با محلول‌پاشي هيوميك اسيد راندمان آبياري توليد اسانس بالاتري داشتند.