تأثير كودهاي بيولوژيك و شيميايي نيتروژن و فسفر بر عملكرد كمي و كيفي ذرت تحت شرايط تنش خشكي

كاهش عناصر غذايي در خاك­هاي زراعي دنيا به علت زراعت­ هاي متوالي و بي­رويه استفاده از كودرادر مزرعه ضروري نموده است. اين آزمايش به­ منظور بررسي تأثير كودهاي بيولوژيك و شيميايي نيتروژن و فسفر بر عملكرد كمي و كيفي ذرت تحت تنش خشكي انجام شد. بدين منظور، آزمايشي به ­صورت اسپليت فاكتوريل با 4 تكرار در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در مردادماه سال ‌1394 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي شهرستان مهران (عرض جغرافيايي 33°07’ شمالي و طول جغرافيايي 46°10’ شرقي) استان ايلام انجام شد. عامل­هاي موردبررسي شامل آبياري در 3 سطح شامل عدم تنش (100% ظرفيت زراعي مزرعه ­اي)، تنش خشكي بر اساس 75% و 50% ظرفيت زراعي (75 و 50% تخليه رطوبتي از نقطه ظرفيت زراعي) مزرعه؛ كود نيتروژن شامل 100% نياز كودي به شكل نيتروژن خالص شيميايي (در سه مرحله قبل از كاشت، ساقه رفتن و گلدهي)، تيمار شاهد و كود بيولوژِيك ازتوباكتر به روش تلقيح با بذر؛ كود فسفر شامل 100%نياز كودي به شكل سوپر فسفات تريپل، تيمار شاهد و كود بيولوژِيك‌ سودوموناس كه به روش تلقيح با بذر اعمال شد. در كليه سطوح تنش و مصرف سوپرفسفات تريپل ازتوباكتر موجب افزايش عملكرد دانه نسبت به تيمار شاهد شد، به‌طوري‌كه در تيمار خشكي 50% ظرفيت زراعي همراه با مصرف سوپرفسفات تريپل و ازتوباكتر، بيشترين عملكرد دانه به­ مقدار 8093.6 كيلوگرم در هكتار حاصل شد. در تيمار آبياري كامل همراه با مصرف سوپرفسفات تريپل و ازتوباكتر بيشترين عملكرد پروتئين به­ مقدار 1105 كيلوگرم در هكتار حاصل شد. در كليه سطوح تنش و مصرف سوپرفسفات تريپل ازتوباكتر موجب افزايش عملكرد پروتئين نسبت به تيمار شاهد شد، به‌طوري‌كه در تيمار خشكي 50% ظرفيت زراعي همراه با مصرف سوپرفسفات تريپل، بيشترين عملكرد پروتئين با مصرف ازتوباكتر به­ مقدار 639.4 كيلوگرم در هكتار حاصل شد. در تيمار تنش خشكي 75% ظرفيت زراعي همراه با مصرف سودوموناس و ازتوباكتر عملكرد پروتئين به ­مقدار 774.4 كيلوگرم در هكتار حاصل شد كه برتر از ساير تيمارها در اين سطح تنش بود. به‌طوركلي نتايج اين بررسي نشان داد كه سودموناس و ازتوباكتر چه در حالت اعمال تنش با مقدار پايين و چه در حالت اعمال تنش به ­مقدار زياد موجب افزايش عملكرد كمي و كيفي گياه ذرت شدند. به­ علاوه، مي­توان نتيجه گرفت كه كود زيستي سودوموناس و ازتوباكتر مي­توانند اغلب موادغذايي موردنياز ذرت را به­ ويژه در زمان محدوديت آب تأمين كنند.