بررسي صفات كيفي ارقام كلزا دركشت‌‌هاي پاييزه و زمستانه تحت تأثير رژيم‌‌هاي مختلف آبياري

كم‌آبي از مهم­ترين عوامل محدودكننده رشد و توليد گياهان به‌حساب مي­آيد و در حال حاضر هيچ راه عملي براي افزايش نزولات جوي در طول دوره ­هاي خشكي وجود ندارد؛ بنابراين، به نظر مي­رسد كه بهترين راه مقابله با خشكي، به‌كارگيري عمليات زراعي مناسب و استفاده از ارقامي است كه تحمل بيشتري به خشكي داشته باشند. اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل اسپليت پلات در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار و به مدت 2 سال(951393) در منطقه كرج اجرا شد. در اين تحقيق، فصل كشت در دو تاريخ (پائيزه و زمستانه) و آبياري در سه سطح (آبياري معمولي يا شاهد، قطع آبياري از مرحله گل‌دهي به بعد و قطع آبياري از مرحله خورجين‌دهي به بعد) به‌صورت فاكتوريل به‌عنوان عامل كرت اصلي و ارقام بهاره كلزا شاملجري، جوليوس، ظفر، آرجي اس 003، هايولا 4815 و زابل 10به‌عنوان عامل كرت فرعي در نظر گرفته شدند. بيشترين ميانگين اسيد لينولئيك در تيمار شاهد و رقم جوليوس، با ميانگين 21.77 درصد حاصل شد. نتايج حاكي از آن بود كه در تيمار شاهد و قطع آبياري از مرحله خورجين‌دهي به بعد رقم جوليوس با مقادير 66.29 و 64.16 درصد بيشترين مقدار اسيد اولئيك را نشان داد و در شرايط قطع آبياري از مرحله گل‌دهي به بعد رقم هايولا 4815 با ميانگين 62.26 درصد، بيشترين ميانگين را به خود اختصاص داد. اثر سال، فصل كاشت، آبياري، سال×آبياري، سال×فصل كاشت×آبياري، فصل كاشت×آبياري، رقم، فصل كاشت×رقم، آبياري×رقم و فصل كاشت×آبياري×رقم در سطح 1 درصد و اثر سال×فصل كاشت نيز در سطح 5 درصد بر عملكرد دانه و روغن معني­دار بود. نتايج حاصل از ارزيابي صفات طي دو سال آزمايش مشخص كرد كه ارقام جولويس و هايولا 4815 داراي بيشترين عملكرد دانه در شرايط آبياري بوده و همچنين رقم هايولا 4815 سازگاري مناسبي نيز به شرايط تنش خشكي داشتند؛ بنابراين، مي­توان ارقام مذكور را به دليل داشتن عملكرد دانه و عملكرد روغن بالاتر تحت هر دو شرايط تنش خشكي و بدون تنش؛ جهت كاشت در مناطقي مشابه منطقه اجراي آزمايش (كرج) كه احتمال وقوع تنش رطوبتي در مراحل انتهايي رشد وجود دارد، توصيه نمود. همچنين تاريخ كاشت پاييزه موجب افزايش مقادير عددي شاخص­‌هاي كيفي كلزا شد.