تأثير سطوح مختلف تنش خشكي بر برخي ويژگي‌هاي مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و فيتوشيميايي توده‌هاي مختلف گشنيز (.Coriandrum sativum L)

گشنيز يكي از مهم‌ترين گياهاني است كه در صنايع دارويي استفاده مي‌شود. به ‌منظور بررسي تاثير تنش خشكي بر خصوصيات مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و فيتوشيميايي، نسل‌هاي F2 حاصل از تلاقي‌هاي يكطرفه شش توده بومي گشنيز شامل اصفهان، همدان، بوشهر، مازندران، مركزي و البرز به همراه والدين مربوطه در مجموع 21 ژنوتيپ در سه شرايط متفاوت آبياري (آبياري نرمال، تنش ملايم و تنش شديد) به طور جداگانه در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در هر آزمايش در سال زراعي 951394 در مزرعه دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس مورد ارزيابي قرار گرفتند. صفات اندازه‌گيري شده در اين آزمايش شامل، ارتفاع گياه، تعداد برگ، تعداد شاخه در گياه، تعداد چتر در گياه، تعداد چتر بارور در گياه، تعداد ميوه در گياه، وزن هزار ميوه، وزن ميوه در گياه يا عملكرد ميوه، عملكرد بيولوژيك، محتواي اسانس ميوه، عملكرد اسانس، محتواي كلروفيل، محتواي رطوبت نسبي و شاخص پايداري غشا يا نشت يوني بودند. نتايج تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه اثر تنش خشكي بر كليه صفات مورد بررسي معني‌دار بود. نتايج نشان داد كه با افزايش تنش خشكي اكثر صفات مورد بررسي كاهش يافتند در حالي كه محتواي اسانس به طور معني‌داري افزايش يافت. بيشترين محتواي اسانس در شرايط تنش ملايم مشاهده شد. همچنين در اين مطالعه از شاخص تحمل به تنش (STI) بعنوان مناسب‌ترين شاخص براي ارزيابي تحمل به خشكي ژنوتيپ‌هاي گشنيز استفاده شد. در بين ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي، ژنوتيپ مازندران و تلاقي‌هاي حاصل از اين ژنوتيپ (البرز مازندران، مر كزي مازندران، اصفهان مازندران، مازندران همدان و مازندران بوشهر) متحمل‌ترين ژنوتيپ‌ها به خشكي شناخته شدند. بر پايه نتايج اين پژوهش، به نظر مي‌رسد بتوان از اين ژنوتيپ‌ها به عنوان منابع حاوي ژن‌هاي تحمل به خشكي براي اصلاح ژنوتيپ‌هاي با ظرفيت عملكرد اسانس و ميوه بالا در مناطق خشك استفاده كرد.