بررسي وجود الگوي تك نمايي يا يكنواخت در توزيع تنوع و غناي گونه اي گياهان در يك شيب ارتفاعي، مطالعه موردي پناهگاه حيات وحش حيدري، شمال شرق ايران

The existence of a unimodal or monotonic pattern in species richness and diversity along an elevational gradient: a case study in Heydari Wildlife Refuge, NE Iran

اين پژوهش به بررسي غنا و تنوع گونه اي گياهان در ارتباط با برخي عوامل اقليمي در طول يك شيب ارتفاعي 1500 متري در پناهگاه حيات وحش حيدري در كوهستان بينالود واقع در شمال شرق ايران پرداخته است. تعداد 213 قاب تو در تو به منظور ثبت وفور گونه هاي گياهي و نمونه برداري از پوشش گياهي با روش جامعه شناختي در طي سال هاي 1395-1393 در عرصه مستقر ده است. اندازه قاب اصلي 100 و اندازه قاب هاي كوچك تر 1 و 25 متر مربعي در نظر گرفته شده است. براي اندازه گيري تنوع و غناي گونه اي از اعداد تنوع هيل استفاده شد. با استفاده از مدل هاي رگرسيوني خطي، ارتباط بين اجزاي تنوع و عوامل اقليمي يعني ميزان ميانگين سالانه دما و بارش تعيين شد. در واقع پناهگاه حيات وحش حيدري مورد بررسي قرار گرفت تا: (1) مشخص شود كه به صورت معنادار چه نوع الگوي تنوعي در طول شيب ارتفاعي وجود دارد، (2) متغيرهاي اقليمي اصلي مرتبط با اين الگو كدامند، و (3) مشخص شود كه آيا تغيير فواصل عمودي در طبقات ارتفاعي مي تواند الگوي مشاهده شده در تحليل را تغيير دهد يا خير. الگوي كاهشي تنوع در منطقه مورد مطالعه اهميت اجراي برنامه هاي حفاظتي را براي حفظ و بهبود تنوع فلوريستيكي در مناطق پست و كم ارتفاع پناهگاه حيات وحش حيدري خاطر نشان مي سازد. با تغيير عرض طبقات ارتفاعي تغييري در روند كلي كاهشي الگوي تنوع مشاهده نشد. بر اساس نمودارهاي رگرسيون پيشنهاد مي شود كه احتمالا عامل اصلي كاهنده تنوع در طول گراديان ارتفاعي، كاهش دما است.

This article presents an analysis of plant species richness and diversity, concerning some climatic variables along a 1500-m elevation gradient on the Binalood Mountain in Heydari Wildlife Refuge (HWR), northeastern Iran. Two hundred and thirteen nested-sampling quadrats were established and the abundance of the plants was recorded. Vegetation sampling was carried out from 2014 till 2016, following the phytosociological procedure. The size of the main plots was 100 m2 with subplots of 1 and 25 m2 inside. Hill numbers were used to assess the species richness and diversity. The relationships between species richness, diversity and environmental variables, i.e., temperature and precipitation, were obtained by using simple linear regression models. HWR was studied in order to: (1) examine the significant diversity pattern existing along the elevational gradient; (2) determine the main climatic variables associated with this pattern; (3) to establish whether changing the width of elevation classes modified the pattern or not. The monotonic and reductional diversity pattern in the study area indicates the importance of performing conservation programs for the maintainance and improvement of floristic diversity on accessible lowlands of the HWR. Modifying the width of elevation classes did not alter the general trend of the reductional diversity pattern. The regression curves suggested that differences in plant diversity along elevational gradients may be mainly influenced by temperature.