برآورد هزينه‌هاي زيست‌محيطي انتشار گازهاي گلخانه‌اي در مزارع زعفران (مطالعه موردي شهرستان تربت‌حيدريه)

توليد زعفران به‌عنوان يكي از گران‌قيمت‌ترين محصول كشاورزي و دارويي جهان، داراي مزيت نسبي بالايي مي‌باشد. با توجه به اهميت توليد اين محصول در ايران به‌عنوان يك كالاي مهم صادراتي غيرنفتي و راهبردي، برآورد هزينه‌هاي غيرمستقيم زيست‌محيطي مربوط به انتشار گازهاي آلاينده آن ضروري است. هدف از اين مطالعه محاسبه برآورد هزينه‌هاي زيست‌محيطي انتشار گازهاي گلخانه‌اي در مزارع زعفران در شهرستان تربت‌حيدريه بود. در اين پژوهش براي جمع‌آوري داده‌ها (همچون كودهاي شيمايي، آبياري، نيروي كار، كود حيواني و سوخت فسيلي) از پرسشنامه و مصاحبه حضوري در سال زراعي 13971396 استفاده شد. براي بررسي رابطه بين ستانده خوب و بد از تابع فاصله كه به‌صورت فرم ترانسلوگ كه پارامتريك مي‌باشد استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه مقدار پتانسيل گرمايش جهاني (GWP) 24/369 كيلوگرم معادل  به ازاي يك كيلو‌گرم كلاله زعفران محاسبه شد. هزينه زيست‌محيطي گازهاي گلخانه‌اي متان، اكسيد نيتروژن و دي‌اكسيد كربن در يك هكتار با توجه به يك دوره هفت‌ساله به ترتيب 700 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;888 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;77، 820 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;742 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;212 و 200 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;289 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;76 ريال برآورد شد. درمجموع توليد زعفران هزينه‌اي معادل 720 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;920 lt;sub gt;/ lt;/sub gt;366 ميليون ريال بابت انتشار گازهاي گلخانه‌اي در يك دوره هفت‌ساله خسارت به محيط‌زيست وارد مي‌كند. اين ميزان براي يك سال زراعي براي يك هكتار معادل با 240 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;417 lt;em gt; lt;sub gt;/ lt;/sub gt; lt;/em gt;52 ميليون ريال است. حدود 21% از درآمد به‌دست‌آمده در هكتار است. در پايان پيشنهاد مي‌گردد براي كاهش اثرات زيست‌محيطي نظام توليد زعفران سياست‌هاي ماليات بر كاهش مصرف كودهاي شيمايي و نظام‌هاي خاك‌ورزي كاهش‌يافته موردبررسي و تحليل قرار گيرد.