بررسي اثر عمليات كپه كاري بر تغييرات بانك بذر خاك (مطالعه موردي: زيرحوزه سيساب خراسان شمالي)

(Effects of pit-seeding on changes in soil seed bank (Case study: Sisab, North Khorasan

اين مطالعه با هدف بررسي تغييرات بانك بذر خاك در اجراي عمليات اصلاحي كپه‌كاري در منطقه سيساب استان خراسان شمالي انجام شد. جهت شناخت پتانسيل‌هاي بانك بذر نمونه‌برداري به روش تصادفي- سيستماتيك از دو عمق 5-0 و 10-5 سانتي متري در زمستان 1394 در 40 پلات انجام شد. 2 ترانسكت (به طول پانصد متر) در منطقه كپه كاري شده و 2 ترانسكت (به طول پانصد متر) در منطقه شاهد (فاقد كپه كاري) مستقر گرديد و 10 پلات (يك متر مربعي) به فاصله هاي 50 متري از هم در امتداد آنها تعيين گرديد. جهت بررسي تأثير عمليات كپه‌كاري و عمق و همچنين اثر متقابل آنها بر روي خصوصيات بانك بذر خاك از آزمايش فاكتوريل استفاده گرديد. در مواردي كه اثر متقابل عمليات كپه‌كاري و عمق معني‌دار شد از آزمون t غير جفتي جهت بررسي مقايسه هر كدام از خصوصيات بانك بذر خاك هر كدام از عمق‌هاي خاك بين منطقه كپه‌كاري شده و شاهد استفاده شد. همچنين جهت مقايسه هر كدام از خصوصيات بذر خاك بين دو عمق از آزمون t جفتي استفاده گرديد. نتايج نشان داد عمليات كپه‌كاري تأثير معني‌داري بر روي خصوصيات بانك بذر خاك گذاشته است و تراكم، تنوع و غناي گونه‌اي بانك بذر خاك در منطقه كپه‌كاري به‌طور معني‌داري بيشتر از منطقه شاهد بود. همچنين تمامي خصوصيات بانك بذر عمق سطحي خاك به‌طور معني‌داري بيشتر از عمق پاييني بود. نتايج اين تحقيق نشان داد كه اجراي طرح كپه‌كاري نه تنها سبب افزايش توليد علوفه در منطقه شده است بلكه تنوع و تراكم بذور در بانك بذر را نيز در اين منطقه افزايش داده است كه نتيجه نهايي آن بهبود عملكرد اكوسيستم مرتعي خواهد بود.

This study was conducted to investigate the changes in the soil seed bank of Sisab region due to the pit-seeding operation. To recognize the seed bank potentials, sampling was done using a randomized-systematic method at tow depths of 0-5 and 5-10 cm in winter 2016. Two transects of 500-m length were stablished in the pit-seeding region and in the control area and 10 plots of 1m2 were used along each transect. To study the effects of pit-seeding and soil depth as well as their interaction on the soil seed bank characteristics, a factorial design was applied. In the case that the interaction between pit-seeding and depth was significant, the unpaired T-test was applied to study the seed bank characteristics in each depth of the pit-seeding and control regions. A paired T-test was also used to compare the seed bank characteristics between the two depths. The results showed that pit-seeding had significant effect on soil seed bank characteristics and caused to increased density, diversity, and species richness of seed bank. In addition, all characteristics of the soil seed bank were significantly higher in the top soil. Our results clearly showed that the pit-seeding operation not only increased the forage production in the study area but also increased the diversity and seed density, whose ultimate result could improve the rangeland ecosystem function.