بررسي و تعيين عوامل و راهبردهاي استقرار و نهادينه‏ سازي نظام تجاري‏ سازي دستاوردهاي فن‏ آورانه (مورد مطالعه: مراكز تحقيقات و آموزش كشاورزي وزارت جهاد كشاورزي)

به واسطه هزينه ­بر بودن فعاليت‌هاي تحقيقاتي و آموزش­هاي مهارتي كشاورزي، عدم توجه به تجاري‌سازي فن‌آوري‌ها و دستاوردهاي پژوهشي نوعي فرصت سوزي تلقي مي­شود. تحقيق حاضر با هدف شناخت عوامل داخلي و خارجي تأثيرگذار و مهم‌ترين راهبرد­هاي استقرار و نهادينه ­سازي نظام تجاري­سازي دستاوردهاي فن ‏آورانه در مراكز تحقيقات و آموزش كشاورزي وزارت جهاد كشاورزي به روش پيمايشي و با استفاده از الگوي سواتانجام شد. مدرسين و اعضاي هيأت علمي كه در پنج سال گذشته حداقل داراي دو طرح پژوهشي بودند، جامعه آماري تحقيق را تشكيل دادند. اعتبار ظاهري ابزار سنجش با اخذ نظرات 10 نفر از كارشناسان و پايايي آن نيز با اندازه ‏گيري ضرايب كرونباخ آلفا تأييد شد. يافته­ها نشان داد كه جمع ضرايب نهايي «عوامل داخلي» كمتر از صفر (763/0) است. در محيط دروني مراكز، ضعف‌ها حاكم بوده و نقش آن‌ها در استقرار نظام تجاري ­سازي در مراكز مورد بررسي، بيش از نقاط قوت‌ آن‌ها مي‏ باشد. كمبود زيرساخت‌هاي فني توسعه فن‌آوري، وابسته بودن شديد مراكز آموزشي و پژوهشي دولتي به اعتبارات دولتي، نبود تعامل مناسب بين مراكز و بخش خصوصيبه ترتيب جدي‌ترين نقاط ضعف مراكز در فرآيند فوق مي‌باشند.نتايج تحليل فضاي بيروني مراكز نشان داد كه جمع ضرايب نهايي عوامل بيروني كمتر از صفر (0/857) بوده و در محيط بيروني بيش از فرصت­ها، quot;تهديدها quot; حاكم هستند. در اين ميان بيشترين تهديدها عبارتند از: كمتر از 2 درصد توليد ناخالص داخلي بودن اعتبارات پژوهشي تخصيصي كشور، بي ‏ثباتي شرايط اقتصادي، اختلال در روابط بين ­المللي و محدوديت اعتبارات آموزش ضمن خدمت سازمان‌ها. به‌طور كلي موقعيت مراكز مورد مطالعه در شرايط اتخاذ quot;راهبردهاي تدافعي quot; قرار دارد. اهم راهبردهاي تدافعي عبارتند از: ايجاد ساختار سازماني قوي و مطلوب با رديف اعتباري و پست­ هاي سازماني مناسب براي مديريت متعالي نظام تجاري ­سازي در مراكز با حذف يا ادغام برخي واحدهاي سازماني كنوني، توسعه و تجهيز و همراهي با استانداردهاي جهاني مزارع، آزمايشگاه ­ها و كارگاه­ هاي آموزشيپژوهشي مراكز، حمايت دولت از بخش خصوصي براي خريد دستاوردهاي فن‏آورانه بومي از مراكز، استفاده حداكثري از پتانسيل مراجع قانوني براي تصويب قوانين حامي مدرسين و محققين توليدكننده دستاوردهاي تجاري­سازي شده و درآمدزا از جمله سخت­گيري در حفظ مالكيت فكري ايده­ها و نوآوري­ ها، حضور مستمر در بازار فن‌آوري كشاورزي ملي و بين ­المللي و برگزاري رويدادهاي شتاب، ايده تاب و استارتاپ.