رديابي و بررسي تبارزايي ويروس موزاييك شلغم (Turnip mosaic virus) در گياه زعفران (Crocus sativus L.) در ايران

ويروس موزائيك شلغم (Turnip mosaic virus; TuMV) يكي از اعضاي جنس پوتي‌ويروس مي باشد كه وسيع ترين دامنه ي ميزباني را در بين پوتي‌ويروس ها دارد. به منظور رديابي و شناسايي اين ويروس، در ماه هاي آبان و آذر سال 1395 از مزارع زعفران داراي علائم استان خراسان جنوبي و شهرستان هاي قاين، خوسف و بيرجند تعداد 175 نمونه برداشت گرديد. رديابي اوليه ي ويروس با آزمون الايزا صورت گرفت كه طي آن آلودگي نمونه‌ها 10/85 درصد برآورد شد. سپس RNA كل استخراج و در آزمون RTPCR با آغازگر اختصاصي ژن پروتئين‌پوششيTuMV ، قطعه اي به طول تقريبي 980 جفت باز تكثير و تعداد 9 جدايه تعيين توالي شد. بررسي تبارزايي 9 جدايه ي ايراني با جدايه‌هاي موجود در بانك ژن بر مبناي توالي كامل ژن پروتئين پوششي، نشان داد كه شش جدايه در گروه Asian BR همراه با جدايه‌هايي از چين، تركيه و ايران قرار مي گيرند. در صورتيكه سه جدايه ي ديگر اين تحقيق دركنار ساير جدايه هاي ايراني اين ويروس، در گروه World B نزديك به جدايه هايي از كانادا و نيوزلند قرار مي گيرند. بيشترين شباهت بين جدايه SKK10 از ايران با جدايه ي ايراني IRNTT3 به ميزان 98/96 درصد و كمترين بين جدايه ي ايراني SKK10 با AB 093598 از ايتاليا به ميزان84/5 درصد مي باشد. از آنجا كه جدايه هاي ايراني اين ويروس روي گياه زعفران در دو گروه كاملا مجزا قرار دارند، بنابراين از اجداد متفاوتي منشا گرفته‌اند. تحقيق حاضر اولين بررسي ويروس مذكور روي گياه زعفران در ايران است.