تحليل شخصيت‎هاي رمان «سمفوني مردگان» بر مبناي ديدگاه فرويد دربارۀ غرايز «نهاد»

مقالۀ حاضر تحليل و درون‎كاوي دو شخصيّت اصلي رمان سمفوني مردگان(آيدين و اورهان اورخاني) بر اساس نظريۀ فرويد در باب غرايز «نهاد» است.  فرويد غرايزِ «نهاد» را به دو دسته تقسيم مي‎كرد: غريزۀ زندگي و غريزۀ مرگ. غريزۀ زندگي  بر اساس اصل لذّت عمل مي‎كند و انرژي رواني‎اي كه آشكار مي‎كند «ليبيدو» است. ليبيدو مي‎تواند جذب يا صرف يك شيء يا هدف شود؛ مفهومي كه فرويد آن را نيروگذاري رواني مي‎ناميد. ارضاي غريزۀ زندگي مي تواند به كسب لذّت و تعويق بيشتر غريزۀ مرگ منجرشود؛ امّا عدم ارضاي آن و شكست در نيروگذاريِ ليبيدو به ويژه در نخستين ابژۀ عشق (love object)، مادر زخم‎هايي دايمي را بر جاي مي‎گذارد. در اين فرايند بخشي از نيروي ليبيدويِ سرمايه‎گذاري شدۀ مستقر در «خود»، با ازدست‎دادن ابژۀ عشق، نافرجام و بي‎هدف باقي مي‎ماند و تغيير ماهيّت مي‎دهد. در اين حالت لذّت به عدم لذت و نيروي زاينده به نيروي ويرانگري كه در خدمت غريزۀ مرگ است تبديل مي‎شود. پس از طرح اجمالي مفاهيم و مقولات فرويدي دربارۀ غرايز «نهاد»، با مداقّه در فضاي رمان و كشف ارتباط زيرساختي تمام بخش‎ها و عناصر آن، و نيز با تفسير روانكاوانۀ نشانه‎هاي دلالتگر رمان به اين نتيجه رسيده‎ايم كه فضاي غالب مرگ در رمان «سمفوني مردگان» نشأت گرفته از غلبۀ غريزۀ مرگ در روان اورهان است و اوست كه مراحل رشد رواني خود را به سلامت طي نكرده‌ و در مرحلۀ پيشا‎اديپي تثبيت شده‎است. در مقابل، آيدين تجسم سوژگي و فاعليت و «خود» ساختارمند است. در اين مقاله نشان داده‎ايم كه برخلاف برخي از پژوهش‎هاي انجام گرفته دربارۀ اين رمان، غلبۀ غريزۀ زندگي در آيدين سبب شده است كه او مراحل رشد روانيش را به سلامت طي كند.