زيست‌شناسي سرخرطومي Lixus fasciculatus به‏عنوان مهاركنندۀ درمنه‌ وحشي، Artemisia vulgaris در منطقۀ اروميه

زيست‌شناسي سرخرطومي ساقه‌خوار درمنۀ وحشي Lixus fasciculaus Boheman (Col., Curculionidae) روي Artemisia vulgaris L. (Asteraceae) در اطراف اروميه مورد مطالعه قرارگرفت. نتايج نشان داد كه اين سرخرطومي يك نسل در سال دارد و به شكل لارو كامل داخل ساقه‌هاي خشكيده گياه ميزبان زمستان‌گذراني مي‌كند. خروج حشرات كامل از اواسط ارديبهشت ماه آغاز مي‌شود و پس از خروج، از برگ‏هاي تازه گياه ميزبان تغذيه و در طول زندگي خود به‏طور متناوب جفت‌گيري مي‌كنند. سرخرطومي‌هاي ماده، با حفر سوراخي در ساقه درمنه تخم‌هاي خود را به‏صورت انفرادي درون ساقه‌ها قرارداده و روي آن‌ها را با بقاياي گياهي حاصل از جويدن ساقه‌ها مي‌پوشانند. ميانگين باروري حشرات مادۀ سرخرطومي 4/6±23/4 تخم (دامنه 17 تا 32 تخم) برآورد شد. در شرايط طبيعي دورۀ رشد و نمو جنيني 1/8±8/3 روز (دامنه 6 تا 11 روز) طول كشيد. لارو جوان پس از خارج شدن از تخم، با سوراخ كردن و نفوذ به درون ساقه از بافت‌هاي داخلي آن تغذيه مي‌كند. لارو كاملاً رشد يافته يك حفره شفيرگي در درون ساقه ايجاد و نهايتاً در آن‌جا به شفيره تبديل مي‏شود. كامل شدن دوره لاروي بيش از 10 ماه طول مي‌كشد. لاروهاي كامل تا دهۀ اول ارديبهشت ماه سال بعد در داخل ساقه باقي مانده و از اواخر فروردين شفيره شدن آن‌ها آغاز مي‌شود. بسته به شرايط آب و هوايي كامل شدن دورۀ شفيرگي 4/5±13/2 روز (دامنه 11 تا 19 روز) طول مي‌كشد. حشرات كامل نسل جديد از اوايل ارديبهشت ماه ظاهر مي‌شوند. در منطقۀ اروميه لاروهاي سرخرطومي L. fasciculatus توسط زنبورهاي پارازيتوئيدRhaconotus aciculatus Ruthe, 1854  وSchizoprymnus telengai Tobias, 1976 (Hym.: Braconidae) و Eurytoma ussuriensis Zerova (1995) (Hym.: Eurytomidae) انگلي مي‌شوند. ارتباط سرخرطومي L. fasciculatus با پارازيتوئيدهاي ذكر شده و انتشار زنبورهاي S. telengai و E. ussuriensisدر ايران نيز براي اولين‌بار گزارش مي‌شود.