ارزيابي سلامت رويشگاهي در سه طبقه ارتفاعي مراتع شمال سبلان

Evaluation of habitat health in three elevation classes of north Sabalan rangelands

هدف اين تحقيق ارزيابي سلامت مراتع شمالي سبلان در سه طبقه ارتفاعي (كمتر از 1500، 1500 تا 2100 و 2100 تا 2700 متر) كه نماينده مراتع روستايي، روستايي–عشايري و عشايري مي‌باشند، با استفاده از روش آناليز عملكرد چشم‌انداز (LFA) در استان اردبيل بود. براي نمونه‌برداري 3 ترانسكت 50 متري در هر طبقه ارتفاعي با توجه به يكنواختي عرصه و پراكندگي لكه‌ها مستقر شد. با استفاده از روش LFA سه ويژگي پايداري، نفوذپذيري و چرخه عناصر غذايي با استفاده از 11 شاخص سطح خاك تعيين شد. تجزيه‌وتحليل آماري داده‌ها با استفاده از روش LFA در محيط نرم‌افزار Excel با استفاده از دستورالعمل تانگوي و هيندلي انجام شد. شاخص پايداري خاك در طبقه ارتفاعي سوم براي فرم‌هاي رويشي بيشتر از طبقه ارتفاعي اول و دوم بود و اختلاف معني‌دار داشته (05/0P). شاخص پايداري در طبقه ارتفاعي سوم (35/ 72) و دوم (75/48)، شاخص نفوذپذيري در طبقه ارتفاعي سوم (31/ 73) و اول (99/ 15) و شاخص چرخه عناصر غذايي در طبقه ارتفاعي سوم (75/ 78) و اول (12/ 10) به‌ترتيب داراي بيشترين و كمترين مقدار بودند. در كل وضعيت طبقه ارتفاعي سوم از نظر سلامت مرتع بهتر از دو طبقه ديگر بود. به‌طوري‌كه با بررسي ويژگي‌هاي عملكردي لكه‌هاي اكولوژيك مرتع مي‌توان معرف‌هاي گياهي مؤثر در سلامت مراتع را شناسايي كرد و اقدامات مديريتي مناسبي را براي حفظ آن انجام داد.

The aim of this study was to assess the rangeland health of North Sabalan in three-elevation classes (less than 1500, 1500 to 2100, and 2100 to 2700 meters), which were the representative of rural, rural-nomad, and nomad rangelands, using the landscape function analysis (LFA) in Ardabil province. For sampling, three 50-meter transects were established in each elevation class according to the uniformity of the habitat and distribution of patches. Using the LFA framework, three characteristics including stability, infiltration and nutrient cycling of soil surface were determined using 11 indicators. Statistical analysis of data was conducted using the LFA method and instructions of Tongway and Hindley in Excel software. The soil stability index for vegetation life forms in the elevation class of 2100 to 2700 m was more than that of the other two elevation classes, with significant difference (P>0.05); however, there was no significant difference between the first and the second class .Comparison of the infiltration and nutrient cycling indices for vegetation life forms in the elevation class of 2100 to 2700 m was also more than those of the other two elevation classes with significant differences (P<0.05). The stability index in the third elevation class (72.35) and in the second class (48.75), the infiltration index in the third elevation class (73.31) and in the first elevation class (15.99), and the nutrient cycling index in the third elevation class (78.75) and in the first elevation class (10.12) had the highest and least values, respectively. Overall, the health condition of the third elevation class was better than the other two classes. By examining the functional characteristics of ecological patches, we can identify the vegetation indicators affecting rangeland health, and then conduct proper management to protect that ecosystem.