بررسي عوامل محيطي مؤثر بر پراكنش اجتماعات گياهي مراتع نيمه‌خشك بيدخت

An investigation on environmental factors affecting the distribution of plant communities in semi-arid rangelands of Bidokht

به‌منظور بررسي رابطه بين پراكنش اجتماعات گياهي منطقه بيدخت با عوامل محيطي تحقيقي به روش فلوريستيكي- نمود ظاهري انجام شد. سطح مناسب پلات نمونه‌برداري به روش سطح حداقل و اندازه نمونه به روش آماري تعيين گرديد. در هر پلات نوع و تعداد گونه‌هاي گياهي موجود و درصد تاج پوشش آنها تعيين و تيپ‌بندي انجام شد. در هريك از اجتماعات گياهي، 6 پروفيل خاك حفر شد و از عمق 0 تا 100 سانتي‌متري، نمونه خاك (به صورت مركب) برداشت شد و پس از انتقال به آزمايشگاه، پارامترهاي بافت خاك، آهك، اسيديته، هدايت الكتريكي، ماده آلي، سولفات كلسيم، فسفر، پتاسيم و نيتروژن اندازه‌گيري شد. همچنين لايه‌هاي اطلاعاتي ارتفاع، شيب و جهت منطقه مورد مطالعه نيز تهيه شد. به‌منظور تعيين عوامل تأثيرگذار بر پراكنش پوشش‌گياهي، از روش تجزيه مؤلفه‌هاي اصلي (PCA) با استفاده از نرم‌افزار PC-ORD استفاده شد. نتايج نشان داد كه بين عوامل مورد بررسي و پراكنش پوشش‌گياهي (4 تيپ مرتعي منطقه) رابطه وجود دارد. نتايج حاصل از تجزيه مؤلفه‌هاي اصلي نشان داد كه مهمترين خصوصيات محيطي مؤثر بر پراكنش اجتماعات گياهي منطقه (محور اول PCA) درصد رس، شن، ماده آلي، هدايت الكتريكي و پتاسيم هستند.

In order to investigate the relationship between the distribution of plant communities and environmental factors in Bidokht area, a physiognomic-floristic approach was used. The appropriate area of sampling plot and sample size were determined by the minimal area method and statistical approach, respectively. In each plot, the number of plant species and their canopy cover were determined and vegetation mapping was conducted. In each of the plant communities, six soil profiles were drilled and soil samples (composite) were taken from 0 to 100 cm depth. After transferring to the laboratory, parameters of soil texture, lime, pH, electrical conductivity, organic matter, sulfate, calcium, phosphorus, potassium and nitrogen were measured. Information layers were also provided for altitude, slope and aspect of the study area. In order to determine the factors influencing vegetation distribution, PCA-ORD software was used to analyze the principal components (PCA). The results showed that there was a relationship between the factors studied and distribution of vegetation (four rangeland types). The results of principal component analysis showed that the most important environmental characteristics affecting distribution of plant communities in the region were clay, sand, organic matter, electrical conductivity, and potassium (PCA first axis).