الگوي ساختاري بخش خاوري توده پريدوتيتي ده‌شيخ، آميزه افيوليتي اسفندقه، جنوب باختر ايران

Structural style of the eastern part of Dehsheikh peridotite massif, Esfandagheh ophiolitic mélanges, Southwest of Iran

توده پريدوتيتي ده‌شيخ به عنوان بخشي از آميزه‌هاي افيوليتي اسفندقه در جنوب بافت، در استان كرمان قرار دارد. مطالعه ساختارهاي مجموعه‌هاي افيوليتي به لحاظ درك ژئوديناميك كمربندهاي كوهزايي از اهميت زيادي برخوردار است. در اين پژوهش، عناصر ساختاري بخش خاوري توده پريدوتيتي ده‌شيخ مورد مطالعه قرار گرفته و الگوي دگرشكلي حاكم بر منطقه و ارتباط آن با كمربند كوهزايي زاگرس مطالعه شده است. چين‌خوردگي نوارهاي كروميتيتي، دايك‌هاي دونيتي- پيروكسنيتي و توسعه پهنه‌هاي برشي شكل‌پذير تا شكننده (گسل‌ها و رگه‌هاي منيزيت) ساختارهاي اصلي اين منطقه را شكل داده‌اند. شواهد ساختاري نشان‌دهنده رويداد دو مرحله متوالي دگرشكلي كششي/ تراكششي (d1) و ترافشارشي راست‌بر (d2) در اين منطقه است. دگرشكلي كششي/ تراكششي اوليه در يك محيط پشت قوسي حين صعود توده پريدوتيتي ده‌شيخ سبب جاي‌گزيني اين گوشته ليتوسفري در اعماق كم پوسته با دگرشكلي كروميتيت‌ها و تزريق دايك‌هاي دونيتي- پيروكسنيتي شده است. دگرشكلي ترافشارشي راست‌بر بعدي با تشكيل پهنه‌هاي برشي شكل‌پذير- شكننده موجب جايگزيني آن در پهنه دگرگوني فشار بالا- درجه حرارت پايين سنندج- سيرجان شده است.

The Dehsheikh peridotite massif, as a part of the Esfandagheh ophiolitic mélanges, is located in the south of Baft, Kerman province. Structural analysis of the ophiolitic complexes play an important role in understanding geodynamics of the orogenic belts. In this research, structural elements of the eastern part of the Dehsheikh peridotite massif as well as prevailing deformational patterns of the area and its relation to the Zagros orogenic belt was studied. The chromitite folds, dunitic/pyroxenitic dykes and ductile to brittle shear zones (faults and magnesite veins) constitute the principal structures of this area. Structural evidence indicate two successive tentional/transtentional and dextral transpressional deformational phases. The early D1 deformation took place in a back-arc basin during ascending of the Dehsheikh Peridotite massif. This caused emplacement of the lithospheric mantle in the low crust level, and was accompanied by deformation of the chromitites and intrusion of the dunitic/pyroxenitic dykes. The next D2 right-lateral transpressional deformation with development of the brittle-ductile shear zones accommodated emplacement of this massif in the high pressure-low tempretaure Sanandaj-Sirjan metamorphic zone.