عنوان مقاله :
آموزش مرمت بناهاي تاريخي با رويكرد علوم ميان رشته اي
پديد آورندگان :
كشاورز، محسن دانشگاه شهيد باهنر كرمان , مهدي زاده، فاطمه دانشگاه علم صنعت ايران , جبل عاملي، عبدالله دانشگاه آزاد اسلامي واحد خوراسگان
كليدواژه :
ميان رشته اي بودن , چند تخصصي بودن , برنامه درسي , آموزش , معماري , حفاظت و مرمت
چكيده فارسي :
حفاظت و مرمت علمي تجربي و در عمل اقدامي پيشگيرانه و درماني در حيطة موضوعات ميراث فرهنگي است. در سطحي حرفه‌اي، مي‌توان آن را آميزه‌اي از دانش تئوري و مهارت‌هاي عملي دانست. با وجود اينكه اساسِ حفاظت و مرمت، در طول زمان، از مهارت بالاي صنعتگران و هنرمندان ناشي شده است، طي قرن بيستم حفاظت و مرمت معماري، در تعامل با بسياري از علوم انساني و طبيعي، شيمي، و فيزيك كاربردي، همچنين عناصر تحليلي، سازماني، و فلسفي، به صورت يك رشتة تحصيلي توسعه‌يافته درآمد.
مطالعات اخير دربارة حفاظت و مرمت، اين رشته با رويكردهاي ميان‌رشته‌اي مشخص مي‌شود. گرچه ساختار رشته‌اي دانشگاهي آن دست‌نخورده باقي مانده است، اما موضوعات و مسائل مشترك بين رشته‌ها و مطالعات حوزة حفاظت معماري و بناهاي تاريخي هم‌پوشاني‌ها با رويكرد بين‌رشته‌اي را ميان اين رشته‌ها افزايش داده است. امروزه تحقيقات چندرشته‌اي و ميان‌رشته‌اي در حال توسعه هستند. در مقالة حاضر حدود، اشتراكات، و همكاري‌هاي بين تخصص حفاظت و مرمت بناهاي تاريخي و ساير حوزه‌ها، نظير معماري، باستان‌شناسي، مهندسي عمران ، و علوم اجتماعي بيان شده است.
گرچه پژوهش‌هايي در حوزة آموزش‌هاي چندتخصصي در ايران در خصوص رشته‌هاي كشاورزي، صنعت، و آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي صورت گرفته، اما علي‌رغم تعريف و پايه‌ريزي رشتة كارشناسي مرمت بنا با نگاه ميان‌رشته‌اي، در اجرا نگاهي تك‌رشته‌اي بر آن حاكم است و جدا كردن صرف اين رشته از رشته‌هايي همسنخ، نظير معماري، مشكلاتي را براي آموزش مفيد اين رشته ايجاد كرده است. روش گردآوري داده‌ها در اين پژوهش از نوع توصيفي‌ـ تحليلي است. در اين مطالعه از استدلال منطقي به همراه مروري بر تاريخ آموزش حفاظت و مرمت بناهاي تاريخي، از ابتداي شكل‌گيري مرمت علمي تا راه‌اندازي مراكز آموزش علمي اين رشته، بهره گرفته خواهد شد
هدف اصلي در اين نوشتار عرضة توصيفي صحيح از چندتخصصي بودن رشتة مرمت بناهاي تاريخي است، آنچه كه با بين‌رشته‌اي و زيررشته‌اي اشتباه گرفته مي‌شود. به اين منظور تلاش شده است برنامة درسي كارشناسي مرمت بناهاي تاريخي در ايران تحليل محتوا و موقعيت ارتباطي آن با رشته‌هاي نسبتاً همجنسش توضيح داده شود. در پايان، اين نتيجه حاصل شد كه مرمتگر دانش‌آموخته‌اي فراتر از يك معمار يا مهندس سازه يا متخصص شيمي يا جامعه‌شناس است و بايد علم مرمت را با چنين نگاهي آموزش داد و براي آن برنامه‌ريزي كرد.
