خاستگاه‌هاي اصول عمليه در متون فريقين

در پژوهش‌هاي فقهي و اصولي معاصر كاوش در خاستگاه‌هاي مسائل و پي‌جويي ريشه‌هاي تاريخي مفاهيم و آراء، به تدريج بخشي از مبادي تصوري و تصديقي را به خود اختصاص داده است. روشي كه بي‌ترديد فهم عميق موضوع و مسأله تنها در پرتو آن ميسور خواهد بود. ارائه پژوهشي دقيق در مباحث اصول عمليه نيز از اين قاعده مستثنا نيست. مقاله حاضر به تحقيق در خاستگاه‌هاي تاريخي مباحث عام اصول عمليه پرداخته و تلاش كرده با مطالعه استقرائي همزمان در متون سني و شيعي متقدم به پرسش‎هايي چون نحوه ورود اين مفاهيم در ديوان مباحث اصولي و فقه استدلالي، ويژگي‌هاي مشترك، رويكرد متقدمان به اصول عمليه، ترتيب طرح اين اصول، جايگاه و رابطه‏ي آن‌ها با يكديگر و نظم موجود در ميان آن‌ها پاسخ گويد.حاصل اين تحقيق اين است كه اصول عمليه گرچه مباني استواري در آموزه‏هاي ائمه (ع) دارد ليكن در عرصه تدوين، خاستگاه‏هاي اين اصول در متون اصول و فقه استدلالي اهل تسنن سراغ گرفته مي‌شود. ديگر اينكه اصول عمليه در رويكرد متقدمان شيعه و سني داراي دو ويژگي كلي است: نخست آنكه قطعي است و ديگر اين كه نسبت به امارات در رتبه پايين‌تر قرار دارد.