قاعده إعراض و اثر آن بر زوال حقّ اختراع

در بيشتر نظام هاي حقوقي معاصر، «اعراض» به عنوان يكي از موجبات زوال حقّ مالكيّت مورد شناسايي قرارگرفته و حتّي نسبت به ساير حقوق نيز امكان پذير مي باشد. اما در فقه اسلامي و حقوق ايران، به صورت بسيار جزئي مورد اشاره قرار گرفته و هرگز تحت عنواني مستقلّ، از آن بحث نشده است؛ لذا در اين مقاله سعي برآن شده تا با توجه به اقوال و آثار فقهاي متقدّم و معاصر، همچنين با توجه به عقايد حقوقدانان ايراني، ابتدا آثار اعراض نسبت به اموال مادّي مورد بررسي قرار گرفته و سپس با توجه به اين آثار، نتيجه اعراض از اموال فكري خصوصاً حقّ اختراع مطالعه گردد. در اين تحقيق مشخّص شد كه اعراض از حقّ اختراع، همچون اعراض از ساير حقوق مانند حقّ ارتفاق و حقّ انتفاع، امكان پذير بوده و پس از اعراض، بر خلاف اموال مادّي، حقّ اختراع معرضٌ عنه، از جمله اموال عمومي محسوب گرديده و تملّك آن حتي توسط خود مخترع يا مالك قبلي نيز غير ممكن خواهد بود.