تأثير قوّه قاهره در قتل و جرح ناشي از ترك فعل

بر اساس قانون مدني، اگر شخص متعهّد، بر اثر قوّه قاهره نتواند تعهّد خود را ايفاء كند و به علّت عدم ايفاي تعهّد، خسارتي به ‌طرف مقابل وارد شود ضامن نيست؛ اما سؤالي كه مطرح مي ‌شود اين است كه اگر عدم ايفاي تعهّدِ ناشي از قوّه قاهره، موجب جرح و يا قتل شود آيا شخص متعهّد، ضامن بوده يا ضامن نيست؟ در قانون ايران و فقه شيعه در اين مسأله چيزي به ‌صراحت نيامده است اما از مجموع ادلّه مي‌ توان استنباط نمود كه همان گونه كه جرح يا قتل به ‌صورت فعل مثبت واقع گشته و مسئوليت مي آورد، فعل منفي نيز كه سبب براي جرح يا قتل گردد مسئوليت كيفري آورده و شخص را ضامن مي ‌گرداند. در رابطه با قتل و جرح اگر رابطه سببيّت، بين فعل و نتيجه بوده و عرفاً بتوان نتيجه مجرمانه را به فاعل نسبت داد ضامن است و اگر چنين نباشد ضامن نيست. بر اين مبنا، در صورتي كه قتل يا جرح به ‌صورت مباشر باشد چون رابطه اسناديّت بين جرم و فاعل برقرار است پس ضامن مي گردد؛ و اگر قتل يا جرح به ‌صورت تسبيب باشد چون رابطه اسناديّت منتفي است پس ضامن نيست.