حمايتهاي اجتماعي در كار شايسته (با تأكيد بر حمايتهاي بيمه اجتماعي و چالشهاي فراروي آن در نظام تأمين اجتماعي ايران)

Explaining social support in decent work (With emphasis on social insurance support and its challenges in the social security sys tem of Iran)

مقدمه: هر فردي در جامعه حق برخورداري از «كار شايسته» را دارد. برنامه «كار شايسته» يكي از سازوكارهاي سازمان بين‌المللي كار در حوزه حقوق كار و تأمين اجتماعي است. اين برنامه، متضمن برخورداري هر فردي در دستيابي به فرصت اشتغال در شرايط برابر، حق گفتگوي اجتماعي، حقوق بنيادين كار و حق حمايتهاي اجتماعي است. در حقيقت، كار شايسته در پي اين است كه همه شهروندان از امكان اشتغال و به‌تبع آن از حمايتهاي قبل از اشتغال (در دستيابي به اشتغال) حين اشتغال و پس از اشتغال برخوردار گردند. اهداف حمايتهاي اجتماعي در نظام كار شايسته با راهبردهاي پيشگيرانه، ترويجي، حمايتي و انتقالي محقق مي‌گردد. اين نوشتار از ميان راهبردهاي مذكور به راهبرد پيشگيرانه (حمايتهاي بيمه‌اي) تأكيد دارد. مبرهن است تحقق اين حق و خدمت مطلوب در نظام جمهوري اسلامي ايران در گروه حمايت از مشمولين حقوق كار و دولت از سوي دولت و سازمان تأمين اجتماعي است. مرور انتقادي: در نظام تأمين اجتماعي ايران صرف‌نظر از اينكه مفاهيم تأمين اجتماعي و حمايتهاي اجتماعي به‌طور اشتباه به‌جاي همديگر استفاده مي‌شوند، دولت براي تحقق تأمين اجتماعي، به‌طور مستقيم وارد اين حوزه نشده است و اين مهم بر عهده صندوقهاي بازنشستگي ازجمله سازمان تأمين اجتماعي است كه متأسفانه ظهور مشكلاتي در حوزه اشتغال و اقتصاد، صندوق سازمان تأمين اجتماعي را نيز با مشكلاتي مواجه ساخته است. در شرايطي كه دولت با محدوديت منابع شديد مواجه است، به دليل تصويب قوانين حمايتي و معافيتهاي بيمه‌اي در سالهاي اخير، بدهي معوقه دولت به سازمان تأمين اجتماعي به‌طور تصاعدي در حال افزايش بوده است و پيش‌بيني مي‌شود كه طي سالهاي آينده به سطحي «غيرقابل‌وصول» برسد، مگر آن‌كه در اولين فرصت، قوانين تعهدآور اصلاح و جلوي رشد اين بدهي ها گرفته شود. بحث: از نوشتار حاضر اين نتيجه حاصل خواهد شد كه در نظام تأمين اجتماعي ايران در تحقق حمايتهاي بيمه اجتماعي از سوي سازمان تأمين اجتماعي، چالشهايي در حوزه پوشش جمعيتي، منابع، تعهدات و مديريت وجود دارد. اگرچه بيمه‌هاي اجتماعي از سوي سازمان تأمين اجتماعي به نحو نسبتاً مطلوبي استقرار يافته است، اما انتظار بر اين است كه دولت در راستاي تحقق كار شايسته، آرمان و اهداف نظام جمهوري اسلامي و در راستاي توسعه پايدار و نيروي انساني كارآمد همواره به حمايتها و به تعهدات قانوني خود در قبال بيمه‌شدگان سازمان تأمين اجتماعي عمل نمايد تا آن سازمان نيز به‌عنوان يكي از اهرمهاي كمكي حاكميت، در حوزه حمايتها بتواند به تعهدات آتي خود در مقابل ذينفعان عمل نمايد.

Introduction: Everyone in the community has this right that to have a “decent work”. The “decent Work” program is one of the s trategies of the International Labor Organization in the field of labor and social security. This program implies that each individual:1) Have access to employment in equal conditions, 2) as a result of employment, having the right to social dialogue, 3) having fundamental rights, and 4) have access to right to social protection. In fact, the decent work is to ensure that all citizens have the opportunity to work and, consequently, have pre-employment support (to access of employment) during employment and after employment. Social protection is one of the mos t important dimensions of decent work. Social protection is known component of decent work in the labor world, and with es tablished international labor organization emphasized the need to it. The procedure of Performance and dimensions of social protection program varies from country to country and each s tate performance it according with its political, economic and social conditions. The goals of social protection in a decent work sys tem are achieved through preventive, promotional, protective and transitional s trategies. This paper emphasizes preventive s trategies (insurance protections) among these s trategies. It is evident that to protecting the rights of workers, the realization of these and the desirable service in the sys tem of the Islamic Republic of Iran is the responsibility of the Social Security Organization.