بررسي پيشينۀ يوناني قاعدۀ الواحد و چگونگي انتقال و نقد آن در فلسفۀ اسلامي

براساس تصور فيلسوفان مسلمان از فاعل الهي، از واحد جز واحد صادر نمي‌شود. از لحاظ تاريخ فلسفه، اين مسئله به بحث از اصل نخستين نزد پيشاسقراطيان برمي‌گردد. آنها برآنند از يك چيز، چيزها پديد مي‌آيد و آن را دربارۀ فاعل‌هاي طبيعي به كار مي‌بردند؛ اما فيلسوفان مسلمان براساس الهام از آموزه‌هاي فلوطين، قاعدۀ الواحد را از فلسفۀ شبه يوناني اخذ كردند و بدون آنكه براي قراردادن آن در زمرۀ مسائل فلسفي، ملاكي تعيين كنند، به فاعل الهي يعني خداوند نسبت دادند. فيلسوفان مسلمان براي اثبات قاعدۀ الواحد براهيني نيز ارائه كردند كه ازنظر نگارنده با برخي مباحث ديگر فلسفۀ اسلامي مثل عينيت صفات با ذات خداوند، ناسازگار و به لحاظ محتوايي درخور نقد است. در اين مقاله با توجه به سير تاريخي اين بحث، ضمن بررسي چگونگي انتقال آن از بستر يوناني به فلسفۀ اسلامي، قاعدۀ الواحد ازمنظر فيلسوفان مسلمان نقد و بررسي شده است.