پديد آورندگان :
سوادجان، سودابه دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال - گروه مديريت , محققي كمال، حسين دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - مركز تحقيقات مديريت رفاه اجتماعي، تهران، ايران , حسن مرادي، نرگس دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال، تهران، ايران , قائد اميني هاروني، غلامرضا دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي - مركز تحقيقات مديريت رفاه اجتماعي، تهران، ايران
كليدواژه :
مدلسازي معادلات ساختاري , كيفيت زندگي تحصيلي , دانشجو , سلامت عاطفي , سلامت روانشناختي , سلامت اجتماعي , بهزيستي ذهني
چكيده فارسي :
مقدمه:دانشجويان يكي از ذي‌نفعان كليدي نظام آموزش عالي بوده و پائين بودن كيفيت زندگي يا رضايت از زندگي آنان مي‌تواند نقطه آغازي بر انحراف از رسالت، آرمانها و راهبردهاي توسعه آموزش عالي و يادگيري باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسي وضعيت كيفيت زندگي تحصيلي و بهزيستي ذهني و رابطه بين آن دو در بين دانشجويان كليه مقاطع تحصيلي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي در سال تحصيلي 96-95 طراحي شد.
روش: در مطالعه حاضر كه از نوع مطالعات همبستگي است، جامعه آماري شامل كليه دانشجويان مقطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري در سال تحصيلي 96-95 بود. حجم نمونه نهايي برابر 213 نفر محاسبه شد و نمونه‌ها به روش نمونه‌گيري طبقه‌اي و تصادفي ساده انتخاب شدند. جهت بررسي وضعيت كيفيت زندگي تحصيلي از ابزار سنجش كيفيت زندگي دانشگاهي مهدي و جهت سنجش وضعيت بهزيستي ذهني از پرسشنامه بهزيستي ذهني گلستاني بخت استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آزمون t و مدلسازي معادلات ساختاري در نرم‌افزار SPSS و AMOS تحليل شد.
يافته‌ها: به‌طوركلي 17/1 درصد زنان، 23/1 درصد مردان، 23 درصد دانشجويان مقطع كارشناسي، 15/9 درصد دانشجويان كارشناسي ارشد و 1/16 درصد از دانشجويان مقطع دكتري رضايتي در سطح زياد تا خيلي زياد از كيفيت زندگي تحصيلي داشتند. همچنين 4/19 درصد زنان، 19/2 درصد مردان، 20 درصد دانشجويان مقطع كارشناسي، 19/3 درصد دانشجويان مقطع ارشد، 19/4 درصد دانشجويان مقطع دكتري و به‌طوركلي 19/6 درصد از نمونه موردبررسي رضايتي در سطح كم تا خيلي كم داشتند. بر اساس يافته‌هاي به‌دست‌آمده وضعيت رضايت از كيفيت زندگي تحصيلي در سطح متوسط قرار داشت. بيشترين رضايت دانشجويان ابتدا در بعد معاشرت با دوستان و بعدازآن در ابعاد رضايت از تنوع فرهنگي دانشگاه، رضايت از كتابخانه دانشگاه، رضايت از چشم‌انداز و آينده شغلي رشته بود. همچنين كمترين ميزان رضايت مختص ابعاد رضايت از خدمات ارتباطي دانشگاه، خدمات ورزشي، رفاهي و تفريحي دانشگاه، امكانات حمل‌ونقل دانشگاه و امكانات درماني بود. با توجه به ميانگين نمرات به‌دست‌آمده در هر مؤلفه و نمره كل، وضعيت بهزيستي ذهني در كل نمونه (180/56=M) و به تفكيك گروه زنان (180/14=M) و مردان (181/42=M) به‌طور معناداري بالاتر از عدد معيار (156=M) قرار داشت. به‌عبارتي‌ديگر، بهزيستي ذهني نمونه موردبررسي در سطح مطلوبي قرار داشت. بر اساس نتايج مدل رگرسيون برازش يافته (0/925=GFI، 0/919=CFI، 0/082=RMSEA) حدود 15 درصد از تغييرات كيفيت زندگي تحصيلي توسط ابعاد بهزيستي ذهني تبيين شد.
بحث: كيفيت زندگي تحصيلي سازه‌اي چندبعدي بوده و تحت تأثير عوامل متعددي تنزل يا ارتقاء مي‌يابد. دانشجويان مي‌بايستي علاوه بر مهيا بودن امكانات تحصيلي در دانشگاه به امكانات تفريحي، فرهنگي، ورزشي و ساير موارد مرتبط نيز دسترسي داشته باشند تا بتوانند انرژي اضافه حاصل از تحصيل و مطالعه را از طريق اين امكانات تخليه نمايند. اين امر علاوه بر اينكه موجب تخليه انرژي اضافه و خستگي دانشجويان خواهد شد، از طرفي ديگر موجب ايجاد انگيزه لازم براي مطالعه و فعاليت علمي آنها خواهد شد
چكيده لاتين :
Introduction: Students are one of the key stakeholders in the higher education system, and the low quality of life or their life satisfaction can be a starting point for deviating from the mission, ideals and strategies for the development of higher education and learning. The aim of this study was to investigate the students’ quality of life, subjective well-being and the relationship between them among students of all educational levels of the University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences in the academic year of 2016-2017.
Method: In the present correlation study, the statistical population included all undergraduate, postgraduate and PhD students in the academic year of 2016-2017. The final sample size was 213 people and the samples were selected by a stratified random sampling method. In order to study the students’ quality of life, the Mehdi’s University Quality of Life tool was used. Golestani Bakhat questionnaire was used to measure the subjective well-being. Data were analyzed using t-test and structural equation modeling in SPSS and AMOS software.
Findings: generally, 17.1% of women, 23.1% of men, 23% of undergraduate students, 15.9% of graduate students, and 16.1% of PhD students had a range of satisfaction between high to very high. Also, 19.4% of women, 19.2% of men, 20% of undergraduate students, 19.3% of graduate students, 19.4% of PhD students and 19.6% of the total sample had a range of satisfaction between low to very low. The most satisfaction of the students was first with their friends and then satisfaction with university cultural diversity, satisfaction with the university library, satisfaction with the job prospect Also, the least satisfaction was attributed to the satisfaction dimensions of university communication services, sports facilities, welfare and recreational facilities, university transportation facilities and medical services. According to achieved mean score in each dimension and total score, the mental health status of the total sample (M=180.56), female students (M=180.14) and male students (M=181.42) statistically was higher than criteria score (M=156). In the other words, subjective well-being of the studied sample was at a desirable level. Based on the results of fitted regression model (GFI=0.925, CFI=0.919, RMSEA= 0.082), about 15% of the variation in the students’ quality of life was explained by the dimensions of subjective well-being.
Discussion: The students’ quality of life is a multidimensional construct and its decreasing or increasing is affected by many factors. It is important that students not only should be provided by educational facilitates but also entertainment, cultural, sport and other related facilities are important so that they can drain the added amount of excess energy of education and study through these facilities. This, in addition to removing excess energy and fatigue of students, on the other hand, will stimulate the study and scientific activity of them.
