مسير شكل گيري و تكامل قابليت هاي فناورانه ساخت محصولات و سامانه هاي پيچيده در بنگاه هاي متأخر: مطالعه موردي شركت توگا

طي دهه هاي اخير كشورهاي در حال توسعه تلاش‌هاي زيادي در زمينه كسب دانش و قابليت‌هاي فن آورانه موردنياز براي ساخت و توسعه محصولات و سامانه هاي پيچيده به نمايش گذاشته‌اند. يكي از اين موارد شركت ايراني مهندسي و ساخت توربين مپنا (توگا) است كه طي دو دهه قبل موفق به كسب قابليت‌هاي ساخت و ارتقاي توربين‌هاي گازي به‌عنوان محصولات و سامانه‌هاي پيچيده شده است. اين پژوهش با استفاده از رويكرد كيفي و استراتژي پژوهش مطالعه موردي اكتشافي، مسير شكل‌گيري و تكامل قابليت‌هاي فن آورانه ساخت توربين‌هاي گازي در اين بنگاه متأخر ايراني را در طول 22 سال قبل به تصوير كشيده است. نتايج و يافته‌هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه مسير شكل‌گيري و تكامل قابليت‌هاي فناورنه ساخت توربين‌هاي گازي در اين شركت شامل چهار مرحله است: 1) مرحله خريد و بهره‌برداري از توربين‌هاي گازي خارجي؛ 2) مرحله دروني سازي و انتقال فناوري ساخت توربين‌هاي گازي؛ 3) مرحله ساخت توربين‌هاي گازي در داخل با تنوع محدود؛ و 4) مرحله تنوع‌بخشي به سبد محصولات و ايجاد بهبودهاي تدريجي در توربين‌ها بر پايه تحقيق و توسعه. بعلاوه به راهبردهاي كسب فن آوري، سازوكارهاي يادگيري فن آوري، سياست‌ها و اقدامات دولت و ميزان فروش محصولات شركت در هر يك از مراحل اشاره شده است. يافته‌هاي اين پژوهش مي‌تواند درك و شناخت مديران و سياست‌گذاران اين حوزه صنعتي و ساير صنايع توليدكننده محصولات و سامانه‌هاي پيچيده را نسبت مراحل شكل‌گيري و تكامل قابليت‌هاي فناورانه و ملاحظات و الزامات آن را ارتقا دهد.