ارائه چارچوب توصيف گذار حوزه‌هاي فنّاورانه بر اساس رويكرد تحليل چندسطحي: (مطالعه موردي: گذار انرژي‌هاي بادي و خورشيدي در ايران)

با افزايش نياز جوامع امروزي به‌ويژه جوامع درحال‌توسعه نظير ايران به حامل‌هاي انرژي و با توجه به پايان‌پذيري سوخت‌هاي فسيلي و همچنين تأثيرات زيست‌محيطي اين نوع سوخت‌ها، ضرورت كشف و استفاده از منابع انرژي جديد بيش‌ازپيش اهميت يافته است. انرژي‌هاي نو و تجديدپذير به‌عنوان منابع انرژي تمام‌نشدني، رايگان، دوستدار محيط‌زيست و قابل‌دسترس در اغلب نقاط، مي‌توانند مكمل مناسبي براي سوخت‌هاي فسيلي باشند. در كشور ايران نيز با توجه به دلايل بيان‌شده، تمركز بر اين حوزه‌ فنّاورانه بيشتر شده است. در اين راستا، هدف از اين مقاله توصيف فرآيند گذار انرژي‌هاي تجديدپذير در ايران است تا بتوان به اين سؤال پاسخ داد كه آيا گذار در انرژي‌هاي تجديدپذير در ايران در حال وقوع است يا خير؟ درواقع در اين مقاله، روند توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير در ايران با تكيه بر مطالعات گذار، براساس سطوح آشيانه، رژيم و دورنما توصيف شده است. ابتدا رويدادهاي مهم در اين حوزه از شروع تا به امروز در سه سطح آشيانه، رژيم و دورنما تشريح شده است و درنهايت، مراحل گذار انرژي‌هاي تجديدپذير در ايران در چهار مرحله با تركيب رويكرد چندسطحي و چندمرحله‌اي توصيف شده است. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده از اين مطالعه مشخص مي‌شود كه اولاً ايران هم‌اكنون در ابتداي شروع فرآيند گذار و در مرحله اوج‌گيري است. همچنين در كشورهاي درحال‌توسعه بهتر است دسترسي به آشيانه‌هاي بالغ به‌جاي وجود آشيانه‌هاي بالغ در اين كشورها مدنظر قرار گيرد تا بتوان تحليل دقيق‌تري از گذار در اين‌گونه كشورها ارائه كرد. ضمن اينكه جداي از عوامل فشار محيط كلان و دسترسي به آشيانه‌هاي بالغ ديگر كشورهاي توسعه‌يافته، جايگزيني سياست‌هاي معطوف به بازار به‌جاي سياست‌هاي تحريك طرف عرضه بدون توجه به بازارسازي، در مراحل اخير گذار، يكي از عوامل اثرگذار بر تسريع روند شروع گذار در اين نوع از فناوري‌ها در ايران بوده است.