قاعده قبح اغراء به جهل و كاربست آن در علم كلام

اغراء به جهل؛ يعني حقيقتي را مخفي كردن و شخص را در جهل نگه داشتن، يا اظهار خلاف واقع كردن است. كه اين كار گاهي جايز و صحيح است مانند توريه كردن و گاهي غيرجايز و ناپسند مثل قراردادن معجزه در دست پيا مبر دروغين كه اين قسم بر خداوند قبيح و محال است؛ چه اين كه اين كار، ظلم، نقص و خلاف غرض به شمار مي آيد. قاعده قبح اغراء به جهل يكي از مهمترين قواعد به شمار مي رود. تحقيق و پژوهش در گستره كاربرد اين قاعده نشان خواهد داد كه قاعده مذكور در اثبات مسايلي مانند وجوب لطف بر خداوند، لزوم تكليف براي بشريت، ضرورت فرستادن پيامبران، ضرورت نصب امام، حتميت عصمت پيامبر و امام، دلالت اعجاز بر راستگويي پيامبران و ... كارايي دارد. تحقيق حاضر با روش كتابخانه اي و رويكرد گزارشي – تحليلي، به تفصيل كاركردهاي مختلف اين قاعده را در تراث مهم علم كلام مورد كنكاش و مداقه قرار داده، و روشن ساخته كه اين قاعده، در ابواب و مسايل مهم كلامي كارايي دارد . و در بخش پاياني مقاله مهم ترين ادله قبح اغراء به جهل برخداوند مانند قاعده سنخيت علت و معلول، قاعده حسن و قبح عقلي و قبيح و محال بودن نقض غرض مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.