پيدايش و زوال درياچه زمين لغزشي جايدر در جنوب استان لرستان

The formation and deterioration landslide lake of Jaydar in south Lorestan province

درياچه‌هاي سدهاي زمين‌لغزشي از پديدهاي زمين‌شناسي هستند كه علي‌رغم زيبايي‌هاي خاص خود مي‌توانند به‌عنوان يك خطر زمين‌شناسي مطالعه شوند. بهمن سنگي سيمره حداقل 3 سد و درياچه زمين‌لغزشي در جنوب غرب ايران به وجود آورده است. سد زمين‌لغزشي جايدر يك سد نعل اسبي شكل تشكيل‌شده از بلوك‌هاي بزرگ سنگي است. طول سد جايدر بيش از 11000 متر و ارتفاع متوسط آن 140 متر از سنگ كف است. اين سد بر روي رودخانه دائمي كشكان در جنوب شهر پل‌دختر و حدفاصل روستاهاي سراب جهانگير و باغ جايدر، تشكيل‌شده است. با توجه به ابعاد هندسي و پايداري اين سد تا حال حاضر، مي‌توان آن را قديمي‌ترين و بزرگ‌ترين سد زمين‌لغزشي ايران با مصالح سنگي ناميد. درياچه جايدر به‌عنوان دومين درياچه زمين‌لغزشي منطقه، داراي طول 36000 متر و مساحت 65 كيلومترمربع است. درياچه جايدر از جنوب شهر پل‌دختر تا روستاي جلگه خلج در مسير جاده پل‌دختر – خرم‌آباد گسترش داشته است. بررسي‌هاي انجام‌شده نشان مي‌دهد، شكل‌گيري و مرگ اين درياچه در 3 مرحله است. 1- وقوع بهمن سنگي سيمره و تشكيل سد زمين‌لغزشي جايدر 2- بسته شدن مسير رودخانه كشكان و تشكيل درياچه و آبگيري تا تراز 740 متر از سطح دريا 3- تخليه آب درياچه به‌وسيله يك كانال فرسايشي (سرريز) در سازند گچساران (سنگ‌بستر رسوبات درياچه جايدر). رادارگرام هاي تهيه شده از روش ژئوفيزيكي رادار نفوذي زميني (GPR) با آنتن 10 مگاهرتزي نشان داد ضخامت رسوبات موجود در محل درياچه جايدربه طور متوسط 70 متر است. بنابراين مي توان گفت آب درياچه جايدر از ارتفاع 640 تا 740 .....

Landslide-dammed lakes are a geological phenomenon that, despite of its beauty can be studied as a geologic hazard. Seymareh rock avalanche has created at least three dams and lake landslides in southwest Iran. Jaydar dam is a horseshoe-shaped landslide dam is composed from large rocky blocks. The length of the dam is more than 11,000 m and average height is 140 m from its bedrock. This dam is formed on the permanent Kashkan River in south ofPoldokhtar city and between the Sarab Jahangir and Baghe Jaydar villages. Due to the geometry dimensions and stability of the dam until now, it could be the oldest and largest rocky landslide dam in Iran. Jaydar Lake is the 2nd landslide lake in region, has a length of 36,000 m and an area of 65 Km2. The Jaydar Lake has expanded from the south of Poldokhtar city to Jolgeh Khalaj village on the Poldokhtar- Khorramabad road. The Present Research shows, that the formation and death of Jaydar Lake are in 4 stages. 1. Seymareh rock avalanche and formation the Jaydar landslide dam. 2. The closure of Kashkan River route 3. Formation of the landslide lake behind of dam and filling up to 740 meters above sea level (m.a.s.l). 4. Lake drainage through a valley (spillway) on bedrock in the northwest of the lake.4. Discharge of lake water by a solution channel (spillway) in the Gachsaran Formation (bedrock of The Jaydar Lake). ...