كليدواژه :
ژئومورفولوژي شازند , شيب طبقات خاك , كاتنا و هيدرولوژي , شبكه آبراهه ها
چكيده فارسي :
تكامل خاك متاثر از عوامل پنج‌گانه اقليم، پي سنگ، پستي‌وبلندي، موجودات زنده و زمان است، توپوگرافي به علت به وجود آوردن محيط هاي اقليمي كوچك و متفاوت، با تاثير بر روي روابط رطوبتي خاك، تنوع پوشش گياهي در شيب هاي شمالي و جنوبي و شدت جابه‌جايي مواد به‌وسيله فرسايش و همچنين انتقال مواد به شكل غلطان و محلول، موجب تكامل پروفيل خاك مي‌شود. هدف اين تحقيق ايجاد ارتباط بين ژئومورفولوژي و كاربري اراضي در بخش كشاورزي است. استفاده از پارامترهاي ژئومورفولوژي براي كمك در طبقه‌بندي هاي كوچك مقياس خاك، هدف ديگر اين كار است. روش كار در اين تحقيق بر ارتباط بين تيپ لندفرم‌ها و ارتباط آن‌ها با خاك تاكيد دارد. براي اين منظور از ارتباط بين نقشه خاك منطقه (تهيه‌شده توسط موسسه خاك و آب) با شرايط ژئومورفولوژي حاكم استفاده شده است. پارامترهاي در نظر گرفته‌شده در اين تحقيق؛ شيب، جهت شيب، شبكه زهكشي و مخروط افكنه‌ها است. ابتدا نقشه‌هاي مربوط به پارامترهاي ژئومورفولوژي بيان شده، در محيط gisتهيه‌شد، سپس با انطباق اين نقشه‌ها با نقشه طبقات خاك از طريق ابزارهاي زمين‌آمار در محيط arc map، ارتباط بين عوامل شيب، هيدرولوژي و مخروط افكنه‌ها با خاك به‌صورت زير به دست آمد: 1. با كاهش شيب درجه كيفت خاك بهبوديافته است. 2. خاك در سطح مخروط افكنه‌ها از راس مخروط به سمت قاعده داراي مواد و تركيبات مناسب‌تري جهت كشت مي‌باشد. 3. مكان به هم پيوستن رودخانه هاي درجه 3 و بالاتر، محل شكل‌گيري خاك‌هاي درجه 2 باقابليت كشاورزي مناسب است. 4. تنها محدوديتي كه در اراضي پايين‌دست و انتهاي مخروط افكنه‌ها نسبت به مكان‌هاي ديگر بيشتر به چشم مي‌خورد، محدوديت رطوبت است.5. خاك هاي درجه 1 در مناطق با زهكشي عمودي و شيب كم مكان‌يابي شد.
چكيده لاتين :
Soil maturation is affected by the the five factors of climate, bedrock, topography, living organisms, and time. Topography, as the most important factor involved, contributes to the maturation of soil profiles through creating micro-climatic environments that, in turn, affect soil-water relations, diversity in vegetative cover along the northern and southern stretches, intensity of soil erosion, and transport of rolling boulders or suspended materials. The present study was conducted to achieve a two-fold objective
to unravel the likely relations between geomorphology and agricultural land use, and to exploit geomorphological parameters as ancillary tools in small-scale soil classification without the need for soil sampling. The methodology used is based on the relationships among landform types and their relations with soil. For this purpose, use was made of the relationship between the soil map of the study region (prepared by the Institute of Soil and Water) and the dominant geomorphological parameters including slope, aspect, drainage network, and alluvial fan. Initially, the geomorphology maps of the relevant parameters were prepared in the GIS environment before they were mapped onto those of soil classes using geostatistical tools in the Arc map environment in order to derive the following relationships between soil and each of the slope, hydrology, and alluvial fan parameters: 1) soil quality improves with reducing slope, 2) soil materials and compounds improve in quality for cultivation with increasing depth from the cone tip toward the base of the alluvial fans, 3) more cultivable soils of grade II are observed at the joints of rivers of grade 3 or higher, 4) downstream stretches and alluvial fan ends are dominated by soil with only moisture limitation, and 5) grade I soils are located in areas with low slopes and vertical drainage.
