پديد آورندگان :
جلالي اميرهوشنگ سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان اصفهان - بخش تحقيقات علوم زراعي- باغي , نيكويي عليرضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان اصفهان - بخش تحقيقات اقتصادي، اجتماعي و توسعه روستايي
كليدواژه :
تراكم خاك , عمق ريشه دهي , كارايي تناوب , كارايي مصرف آب
چكيده فارسي :
مديريت پايدار اراضي كشاورزي بدون توجه به تناوب‌هاي زراعي ميسر نيست. به منظور بررسي تناوب‌هاي زراعي در دهستان دشت، شهرستان شهرضا پژوهشي در سال 1393 انجام و شاخص كارايي تناوب به عنوان معياري اكولوژيك و شاخص‌هاي كارايي توليد، كارايي مصرف آب و كارايي استفاده از زمين به عنوان معيارهاي زراعي محاسبه شدند. بر اساس نتايج بدست آمده دو تناوب (پياز پاييزه-گلرنگ تابستانه-گندم) و (پنبه-آيش-سورگوم علوفه اي كشت اول) از كارايي تناوب قابل قبولي برخوردار نبودند. تناوب‌هاي (گندم-گلرنگ تابستانه-جو)، (گندم -ارزن كشت دوم-جو) و (گندم-آفتابگردان كشت دوم-جو) به ترتيب با شاخص كارايي تناوب 1/67، 2 و 2 نسبت به ساير تناوب‌ها برتري داشتند. به استثناء تناوب‌هايي كه داراي گياهان علوفه اي و صيفي‌جات بودند، دو تناوب (گندم-ذرت دانه اي ميان رس- جو) و (گندم -سورگوم دانه اي كشت دوم – جو) به ترتيب با كارايي توليد 28/07 و30/7 كيلوگرم در روز بهترين تناوب‌ها از اين نظر بودند. بيشترين و كمترين كارايي مصرف آب مشاهده شده در اين پژوهش معادل 1/54 و 1 كيلوگرم به ازاء هر متر مكعب به ترتيب مربوط به دو تناوب (گندم سورگوم دانه اي كشت دوم – جو) و (گندمآفتابگردان كشت دوم جو) بود. كارايي استفاده از زمين در منطقه مطالعاتي دامنه اي از 58 تا 88 درصد داشت. كوتاهي زنجيره تناوب‌ها، اجراي تناوب‌هاي ناقص و اساساً فقدان تفكر تناوب محور موجب شده تناوب‌هاي زراعي در منطقه مطالعه از كارايي لازم برخوردار نباشند.
چكيده لاتين :
Crop rotation is an indispensable part of any sustainable land management program. An experiment was conducted in 2014 in Dehestan Dasht, Shahreza, Iran, to study agronomic rotations. For this purpose, rotational efficiency index in the study area was calculated as an ecological criterion, while production efficiency, water use efficiency, and land use efficiency indices were calculated as agronomic criteria. Based on the results obtained, the two rotations of (autumn onion-summer safflower-wheat) and (cotton-fallow-first forage sorghum cultivation) did not record acceptable values of rotational index. This is while the crop rotations of (wheat-summer safflower-barley), (wheat-second millet cultivation-barley), and (wheat-second sunflower cultivation-barley) recorded superior rotation indices of 1.67, 2, and 2, respectively. Except for rotations including forage plants and vegetables, the two rotations of (wheat-intermediate mature corn-barley) and (wheat-second grain sorghum cultivation-barley) were the best rotations with production efficiency indices of 28.07 and 30.7 kg per day, respectively. Water use efficiency recorded its highest and lowest values of 1.54 and 1 kg m-3, respectively, with the two rotations of (wheat-second grain sorghum cultivation-barley) and (wheat-second sunflower cultivation-barley). Finally, land use efficiency in the study area was found to range from 58 to 88%. Short crop rotation chains, implementation of incomplete rotations, and lack of a rotation-oriented approach were identified as the underlying reasons for the inefficiency of the crop rotations practiced in the study area.
